Bij een echt slow leven hoort ook een ouderwetse platenspeler

Als ik morgen naar een tiny house zou verkassen, zou ik me meteen abonneren op Spotify en voortaan alleen nog maar e-books kopen of fysieke boeken uit de bibliotheek halen. Dankzij al die digitale hulpmiddelen kun je namelijk heel goed zonder spullen. Tegelijkertijd heb ik ontdekt dat er nogal wat verschil is in muziekbeleving tussen een playlist aanmaken op Spotify en het draaien van ouderwetse elpees. Dat effect wordt nog eens versterkt als je ook nog op platenjacht moet omdat je indertijd alles hebt weggedaan.

Inmiddels is mijn collectie alweer aardig aangegroeid, maar oorspronkelijk hadden slechts een stuk of dertig platen de komst van de cd (en vooral: de komst van een tweede kind) overleefd. Platen nemen ruimte in en daar ontbreekt het nog wel eens aan in een huis dat niet echt "tiny" is maar wel tamelijk "small". Bovendien had ik geestelijk allang afscheid genomen van dit verouderde medium dat voor mij op één lijn stond met kleitabletten, faxmachines en Solexen. Als 27-jarige muziekliefhebber had ik de compact disc omarmd en dat leek een liefde voor het leven.

Tot afgelopen december. Toen gebeurden er namelijk twee dingen. Ik kocht een platenspeler voor mijn vrouw vanwege ons 25-jarige huwelijk, want zij had al haar platen netjes bewaard en was er nog veel meer tegengekomen tijdens het leegruimen van het huis van haar hoogbejaarde moeder. Onze oude platenspeler stond daar ook op zolder, maar die was onbruikbaar geworden door vocht en muizenkeutels. Dus kocht ik voor haar een splinternieuwe retro platenspeler van het merk Onkyo die precies bovenop het oude stereomeubel paste.

Meteen bij het opzetten van de eerste plaat (eentje van haar) werd ik getroffen door een gevoel van magie. Er kwam natuurlijk nostalgie bij kijken, maar het was veel meer dan dat. Eigenlijk zou je kunnen zeggen dat er bij mij een raam wijd openging op een plek waarvan ik dacht dat die allang was dichtgemetseld. Dat werd nog versterkt toen ik kort daarna wat aan mocht klikken bij kennissen die een abonnement hebben op Spotify. Dat vond ik tien minuten leuk, maar toen voelde ik me net een kind dat zich misselijk aan het eten is in de snoepwinkel. Het is fantstisch dat bijna alle muziek op afroep beschikbaar is, maar dat haalt tegelijk het plezier weg van speuren, verzamelen, verlanglijstjes aanleggen en wachten op de postbode.

Toen ik niet lang daarna het album Not Fragile van Bachman Turnet Overdrive voor het eerst sinds 1977 weer in handen had, constateerde mijn jongste zoon "dat ik wel een klein kind leek". Zo voelde ik me ook. Om precies te zijn voelde ik me alsof ik een teddybeer thuisbezorgd kreeg die ik als 5-jarige in de trein had laten liggen. Dat gebeurde later nog een paar keer, bijvoorbeeld bij het bij elkaar sprokkelen van het complete oeuvre van Charlie Daniels en de tweede van Trust die ik via Ebay in Frankrijk op de kop wist te tikken.

Sindsdien heb ik geen cd meer gekocht en ben ik weer ouderwets platen aan het draaien. Ik durf niet te zeggen of vinyl beter klinkt (die test moet ik nog een keer doen, want in de stereotoren staat ook een cd-speler van Onkyo), maar ik kan wel zeggen dat de beleving totaal anders is. Naar platen luister je bewuster, al was het alleen maar omdat je ook luistert of hij niet te veel kraakt. Dat is misschien nog het meest verbluffende: dat je soms tweedehands platen uit de hoes haalt die gemaakt zijn in de jaren 70 maar die klinken alsof ze net uit de perserij komen.

Spotify kun je op de achtergrond aanzetten waarna je iets totaal anders gaat doen en datzelfde geldt voor een cd van 80 minuten. Bij een plaat moet je soms na 17 minuten alweer opstaan en maak je elke keer een bewuste keuze: draai ik hem om of pak ik een andere? Platen draaien is daarmee niet alleen heerlijk analoog maar ook lekker slow. Je bent echt weer muziek aan het draaien (want in zekere zin speel je je eigen deejay), in plaats van alleen maar aan het luisteren. Met langspeelplaten ga je dus niet alleen terug in de tijd, maar vooral terug in tempo.