Ik doe het stukken rustiger aan maar sta niet stil

Het gebeurt regelmatig dat mensen me verbaasd - of zelfs verwijtend - aankijken als ik uit mijn zak een iPhone tevoorschijn haal. Dat effect is nog sterker wanneer ze Hypotheekvrij! nog maar nét uit hebben, zonder te beseffen dat dat boek alweer bijna vier jaar geleden is verschenen. Ik sta nog steeds vierkant achter alles wat ik de afgelopen jaren heb geschreven, maar tegelijk is elk boek per definitie een momentopname. Dat merkte ik weer eens toen ik de drukproef van Het plakbandpensioen aan het corrigeren was en daarin nog steeds mijn gele Fiat Panda tegenkwam, terwijl ik die inmiddels alweer heb ingeruild voor een nóg kleinere auto.

Voor alle duidelijkheid: die aftandse Nokia uit Hypotheekvrij! heb ik nog steeds. Daar bel ik mee en verstuur ik af en toe nog wel eens een SMS aan mensen die geen smartphone hebben. Maar toen mijn oudste zoon een nieuwe iPhone kreeg bij zijn abonnement, schonk hij mij zijn oude. Een SIM-kaart zit er niet in, maar ik gebruik hem thuis om te appen, foto's te maken om die bij dit blog te posten en te internetten. Gisteren nog heb ik bijvoorbeeld op dat apparaat naar Buitenhof zitten kijken op Uitzending Gemist.

Op precies dezelfde manier zijn alle ouderwetse beeldbuistelevisies in huis allemaal uit beeld verdwenen sinds Hypotheekvrij! in 2012 uitkwam en vervangen door flatscreens. Geen dure en ook geen belachelijk grote, maar gewoon afgedankte exemplaren van aardige mensen die zelf alweer aan een nieuwe toe waren of het "zielig" vonden dat wij nog steeds naar een bakbeest uit de vorige eeuw moesten kijken. Zo gaat dat vaak: als je zelf niets meer koopt, doen andere mensen dat wel voor je.

Wie Hypotheekvrij! op het nachtkastje heeft liggen, denkt waarschijnlijk dat we nog steeds boodschappen doen met een aangesnoerde broekriem, terwijl we al een tijdje een aflospauze hebben ingelast en in plaats daarvan aan het spáren zijn. Sindsdien weet ik dat je ook hypotheekvrij kunt zijn - of jezelf zo kunt voelen - als je spaarsaldo precies even hoog is als de uitstaande hypotheekschuld. De wetenschap dat je alles in één klap zou kunnen aflossen, is vaak al voldoende, zeker als de maandlasten zijn geslonken.

Vanmorgen heb ik echter mijn hoofd gebroken over een paar passages uit Het plakbandpensioen waarin mijn gele Fiat Panda nog voorkomt, terwijl ik deze inmiddels heb ingeruild voor een grijze Alto. Soms kon ik de zin simpelweg in de verleden tijd zetten, maar er zaten ook een paar lastige alinea's tussen die ik niet kon schrappen, maar die tegelijk alweer achterhaald waren in die paar maanden nadat ik mijn boek had ingeleverd. Zo hard kan dat soms gaan in een mensenleven. In De omgekeerde werkweek woont mijn bejaarde schoonmoeder nog op zichzelf, terwijl ze al in een verpleeghuis zat voordat de inkt van dat boek goed en wel was opgedroogd.

Naast voortschrijdend inzicht heb je dus vooral te maken met de tijd die genadeloos doortikt. Zelfs als je levenstempo vertraagt, ontkom je niet aan veranderingen en onaangename verrassingen. Zo schrijf ik in Het plakbandpensioen opnieuw over mijn schoonmoeder die in juli van dit jaar 98 wordt (ik zeg met opzet niet "hoopt te worden" want dat betwijfel ik), terwijl er elk moment een telefoontje kan komen dat ze er niet meer is. Het enige wat ik wél met zekerheid kan zeggen, is dat ik dan waarschijnlijk nog steeds opneem met mijn Nokia.