Afgelopen weekend raakte ik op twitter 'in gesprek' met Roos Schlikker die in Het Parool een column had geschreven over het trieste feit dat je als vrouw na zonsondergang niet veilig over straat kunt - of je in elk geval nooit helemaal veilig voelt. Waar ik vooral over struikelde was het feit dat haar eigen man daar geen tel bij had stilgestaan, terwijl dit onderwerp hier in huis regelmatig de revue passeert. Want hoe gaan we dit met z'n allen veranderen, als dat al mogelijk is?
Deze kwestie is opnieuw actueel door de hashtag #reclaimthestreets die trending werd na de brute moord op Sara Everard. Het is goed dat dit onderwerp op de agenda komt, maar mij verbaasde het dat veel mannen daar tot voor kort klaarblijkelijk helemaal niet bij stilstonden, inclusief de wederhelft van Roos Schlikker. Sommige mannen komen pas tot dit besef als hun dochters de puberteit bereiken, terwijl ik me dan meteen afvraag waarom ze het er nooit met hun eigen vrouw (of hun moeder) over hebben gehad.
Inmiddels ben ik er wel achter dat ik niet echt heel erg representatief ben, niet alleen als het om dit onderwerp gaat maar ook bij andere zaken. Onderwerpen die ik als gemeengoed beschouw of zelfs als een gepasseerd station, zijn voor veel andere mensen nieuw of geheel onbekend. Dat heeft met mijn achtergrond als journalist te maken (in Aktueel stond bijna elke week wel een moordzaak beschreven of een spoorloze verdwijning), maar ook met het feit dat ik mijn loopbaan als auteur begon met het schrijven van thrillers.
Zo schreef ik in 1997 de thriller Dubbel Bedrog, gebaseerd op de zaak rond de Utrechtse serieverkrachter. Voor dat boek probeerde ik me zo goed in dat personage in te leven, dat ik het met plaatsvervangende schaamte teruglees. Gelukkig bestonden er toen nog geen 'sensitivity readers', want ik ben zelf nu ook geneigd het met een rode pen te lijf te gaan. Het eindresultaat was in elk geval zo realistisch dat de Utrechtse politie heel even serieus heeft gedacht ik zélf de dader was.
Hoe dan ook: dat er weinig aandacht is voor dit onderwerp, geen verontwaardiging en geen ophef, komt dus deels doordat geen enkele journalist mij belde toen ik het aankaartte in mijn boek Een jaar in het donker uit 2019. Bovenstaande passage spreekt wat mij betreft boekdelen, maar er is niemand geweest die het belangrijk genoeg vond om mij er over aan de tand te voelen, hoewel ik het elders in hetzelfde boek nog een keer herhaal.
Wat ik denk, en ook tegen Schlikker opmerkte, is dat je als wat oudere (en misschien ook iets ouderwetsere) man sowieso heel anders tegen dit onderwerp aankijkt dan een millenial of iemand die deel uitmaakt van de Generatie Z. Beter gezegd: als je oprecht gelooft dat sekse geen biologisch feit is maar een bewuste keuze, zul je deze kwestie waarschijnlijk anders analyseren en naar andere oplossingen zoeken dan iemand die regelmatig voor 'boomer' wordt uitgemaakt of voor iemand die aan 'mansplainen' doet.
De enige suggestie die ik de afgelopen weken heb gehoord, is de wat naïeve gedachte dat je jongens voortaan 'anders moet opvoeden'. Dat is mooi, maar ik zie persoonlijk meer iets in praktische oplossingen zoals de befaamde 'Frauenparkplätze' uit Duitsland. Vrouwen die alleen onderweg zijn, kunnen in parkeergarages vlakbij de uitgang parkeren. Dat botst misschien met sommige genderneutrale ambities, maar geeft wel een veilig gevoel. Ik snap ook niet goed hoe je tijdens je vakantie zulke parkeerplaatsen kunt passeren zonder je af te vragen waarom die eigenlijk nodig zijn.
In Duitsland schijnt ook een speciaal telefoonnummer te bestaan dat je als vrouw kunt bellen als je je ongemakkelijk voelt, met de optie om tegelijk via hetzelfde nummer de politie te alarmeren. Prima idee. Zelf zat ik eraan te denken om goedwillende mannen rode hesjes te laten dragen om aan te geven dat je beschikbaar bent als er hulp nodig is. Om misbruik te voorkomen zouden ze strikt persoonsgebonden moeten zijn, met een hoge geldboete en (voorwaardelijke) gevangenisstraf bij overtreding. Ik moet het nog verder uitwerken, maar zeg nooit meer dat mannen er niet bij stil staan of niet actief mee willen denken als het gaat om oplossingen.