Kondigt mijn nieuwe boek meteen ook een nieuwe crisis aan?

De laatste week voordat de hypotheek afliep was een feestelijke gebeurtenis, maar tegelijk was het een totaal surrealistische ervaring. In oktober 2008 besloot ik fanatiek te gaan aflossen op het moment dat de aandelenkoersen instortten en de AEX bloedrood kleurde. Nu lijkt de geschiedenis zich te herhalen, precies op het moment dat ik nét mijn allerlaatste aflossing zou doen. Daarmee krijgt die rode button op de omslag ineens een volstrekt andere lading.

We waren die week op vakantie in Overijssel, maar ik had mijn laptop meegenomen omdat ik nog een laatste blik moest werpen op de drukproef. Dat kwam goed uit, want op het allerlaatste moment heb ik nog een nieuwe column geschreven voor de economiepagina van het RD. Ik had er voor vertrek al eentje gemaakt over een tijdloos onderwerp, maar de omstandigheden vroegen om een actuelere, ook al omdat er zaken gebeurden die mijn verstand te boven gingen.

Die maandagochtend had ik beroepsmatig een blik geworpen op de beurskoersen en toen zag ik tot mijn stomme verbazing dat de AEX meer dan 3% lager stond. Het zou het startsein vormen voor een roerige beursweek waarin paniek de overhand kreeg en de borden extreme uitschieters lieten zien. Zelf kreeg ik het gevoel dat ik een bizarre déjà-vu had of het middelpunt was van een macabere grap. Precies dezelfde situatie had ik 11,5 jaar geleden namelijk ook al een keer meegemaakt en vanaf dat moment werd alles anders.

In gedachten werd ik getransporteerd naar die herfstweek in 2008 toen ik - terwijl ik óók in eigen land op vakantie was - met een boek van Eric Mecking op schoot naar de bloedrode cijfers zat te kijken op de beurs. Die historische week vormde het startsein voor onze afloscampagne, want meteen na thuiskomst pakte ik mijn hypotheekpapieren erbij en maakt ik uit de losse pols een aantal ingrijpende berekeningen. Even later boekte ik het eerste grote bedrag over naar de bank en zo daalde mijn schuld in het kielzog van de koersen steeds verder.

In mijn nieuwe boek vertel ik uitgebreid hoe we uiteindelijk 11,5 jaar zouden doen over het wegwerken van onze hele hypotheek (en leg ik uit waarom dat iets langer duurde dan de geplande 8 jaar). Maanden geleden maakten we al een ontwerp voor de cover van mijn nieuwe boek met daarop de zinsnede dat ik, eenmaal klaar met aflossen, ook klaar was voor de volgende crisis. Dat 'klaar' heeft bewust een dubbele betekenis, maar tegelijk had ik niet verwacht dat de aandelenbeurs pardoes zou instorten op het moment dat de bank mij de verlossende brief stuurde.

Voor andere mensen was het 'alleen maar' een onrustige beursweek, voor mij was het een ervaring die zelfs mijn fantasie als schrijver te boven ging. Als ik dit in een roman zou verwerken, zou geen enkele lezer het pikken, omdat het veel te toevallig is, te symbolisch en te gefabriceerd, maar dit voelde als een definitieve bevestiging dat ik destijds het enige juiste heb gedaan. Zelfs als de huizenmarkt in het kielzog van de beurs implodeert, kan mijn huis nooit meer onder water komen te staan of een restschuld opleveren.

Het was dus een verwarrende week, maar het was tegelijk geen totale verrassing. In een eerdere column in diezelfde krant schreef ik hoe ik in november, bij een stand van de AEX van ongeveer 585 punten, mijn beide koopsompolissen van de beurs heb gehaald. Daar kwam geen voorkennis aan te pass, wel een vaag voorgevoel. Inmiddels staat de AEX ruim onder de 500 punten, maar dat kan met de huidige volatiliteit zo weer anders zijn. Zo heb ik - met een hypotheekvrij huis en een paar koopsompolissen op een stallingsrekening - weer wat meer gemoedsrust, maar tegelijk ben ik er helemaal niet gerust op.

Nu we hypotheekvrij zijn begint voor ons een heel nieuw hoofdstuk.

En dan word je opeens wakker op een grijze maandagmorgen in het besef dat je nooit meer hypotheekrente aan de bank hoeft te betalen. Natuurlijk is dat een heerlijk gevoel, maar na 11,5 jaar fanatiek aflossen voelt het ook een tikje onwerkelijk. Meer dan tien jaar lang hielden we de blik strak gericht op een denkbeeldige stip op de horizon, nu dobberen we zonder reisdoel in een veilige haven. Maar de laatste zeven dagen van de looptijd zullen we in elk geval nooit meer vergeten. En dan was er er vanmorgen bij het open trekken van de gordijnen ook nog die prachtige witte reiger die zich nooit eerder had vertoond.

De afgelopen week begon in een vakantiehuisje in Overijssel en daarmee was de cirkel mooi rond. In oktober 2008 nam ik het besluit om fanatiek te gaan aflossen in een huisje op de Veluwe, terwijl ik met een boek van Eric Mecking op schoot verbijsterd naar de kelderende aandelenkoersen zat te staren. De laatste zeven dagen - want we waren écht aan het aftellen - verbleven we opnieuw in de bossen, maar dan met een totaal andere uitgangspositie.

Meteen na aankomst reden we door naar een verbouwde boerenschuur in Drenthe om daar de Canadsese folkzangeres Madeleine Roger te zien optreden. We hádden al kaartjes voor haar concert in Rotterdam, maar stomtoevallig trad ze daar ook in de buurt op. Na afloop van haar optreden vroeg ik of zij, en haar (begeleidings)partner Logan McKillop, iets toepasselijk in het cd-boekje wilden schrijven en dat deden ze.

De rest van de week draaiden we haar muziek bijna non-stop, zodat Cottonwood voorgoed de soundtrack is geworden van het afscheid nemen van onze schuld. Tussendoor kregen we goede vrienden uit de Randstad op bezoek, maakten we lange wandelingen door de schitterende omgeving, gingen we bij familie langs en bij verre familie, bezochten we de bioscoop in Zwolle (waar ik met mijn Cinevillepas ook voor niks naar binnen mocht) en zaten we uren achtereen heerlijk te lezen in het huisje.

In het nabijgelegen dorp kocht mijn vrouw twee paar schoenen en een dure winterjas in de uitverkoop, waarna ik in dezelfde winkel maar liefst twee jassen scoorde met 50% korting. Toen we later die week in de stad Groningen waren voor een bezoek aan een achterneef (die ik nooit eerder had ontmoet maar die me attendeerde op mijn Scandinavische roots), kocht ik twee paar nieuwe cowboylaarzen in precies dezelfde winkel waar ik rond 2006 mijn laatste paar vandaan had.

Je zou het een opluchtingsrally kunnen noemen, maar ook een soort inhaalslag. Veel spullen in en om huis (en in de kledingkast) zijn inmiddels aan vervanging toe, doordat we de afgelopen jaren alleen het hoognodige kochten. Nu zijn we niet alleen hypotheekvrij, maar hebben we ook meer vrij te besteden. Met een nieuwe outfit versterk je ook nog eens het gevoel dat je een bladzijde omslaat en aan een nieuw hoofdstuk begint. Heel veel zal er overigens niet veranderen, want ondanks die nieuwe schoenen gaan we gewoon op de oude voet verder.

Er valt nog veel meer over deze week te vertellen (en dat zal ik binnenkort zeker doen, omdat er een frappante overeenkomst is tussen de omstandigheden in 2008 en 2020), maar voor vandaag volsta ik met de vaststelling dat het doel is bereikt. Omdat ik altijd op zoek ben naar symboliek, keek ik niet eens verrast op toen ik vanmorgen vanuit het keukenraam een witte reiger zag. Normale exemplaren zie je hier natuurlijk vaker, maar dit was de eerste witte in al die jaren. Niet alleen heeft deze week dus zijn eigen soundtrack, het afscheid van de hypotheek heeft ook zijn hoogsteigen symbool in de gedaante van een maagdelijk witte watervogel.