Toen ik nog werkzaam was als journalist, had ik een map waarin ik knipsels bewaarde over het onderwerp elektriciteit en energievoorziening. Daar zaten ook berichten tussen over de situatie in Engeland, waarin gesproken werd over het fenomeen 'energiearmoede'. Die map ligt, net als de rest van mijn archief, allang bij het oud papier, maar pas nu kan ik me eindelijk een voorstelling maken bij dat fenomeen. Op een tweet over ons huidige gasverbruik kreeg ik afgelopen weekend zoveel reacties, dat je verwarming oprecht een hot item kunt noemen.
Het begon allemaal met een simpele handeling, hoewel het tegelijk iets was wat wat ik in al die jaren nog nooit had gedaan. Nu de temperaturen dagenlang onder of rond het vriespunt schommelden en we de centrale verwarming overdag niet hoger zetten dan 11 graden, was ik benieuwd naar het actuele gasverbruik per dag. Dat bleek grofweg 3 kubieke meter te zijn, hoewel ik pas na twee keer ook het getal achter de komma noteerde voor een nog preciezer inzicht en ontdekte dat het soms ook 4 kubieke meter was.
Vervolgens zocht ik nog eens na wat het huidige tarief is bij onze elektriciteitsmaatschappij, want zulke getallen heb ik, ondanks al dat fanatieke aflossen en die eeuwige rekensommetjes, niet per se paraat. Toen bleek dat we op koude dagen alleen al tussen de 10 en 14 euro kwijt zijn aan aardgas, omgerekend zo'n 300 tot 400 euro per maand. Natuurlijk is dat slechts een momentopname want in de zomer staat de centrale verwarming uit en gebruik je alleen aardgas voor warm water, maar het gaat tegelijk om behoorlijke bedragen.
Vervolgens plaatste ik dit rekensommetje op Twitter, ook omdat ik benieuwd was naar de ervaringen van andere mensen. Het leidde tot meer dan 600 reacties, wat laat zien dat dit onderwerp bij menigeen helemaal bovenaan het lijstje staat van kopzorgen, prioriteiten en persoonlijke frustraties. Los van allemaal goedbedoelde en verstandige adviezen over het nut van zonnepanelen en isolatie, kreeg ik op deze manier ook inzicht in de huishoudportemonnee van veel Nederlanders.
Een verbruik van 3 m3 op een van de koudste dagen van het jaar is namelijk een lachertje en helemaal niet slecht, want zelfs met 365 van zulke winterse dagen zou je onder het prijsplafond van 2023 blijven. Ons jaarverbruik aan gas is doorgaans ongeveer 900 m3, ruimschoots onder het gemiddelde voor een huishouden van 3 personen, zeker wanneer je bedenkt dat we in een vrijstaand huis van voor 1960 wonen zonder buren die hun huis verwarmen.
Van verschillende mensen kreeg ik screenshots toegestuurd van hun huidige energieverbruik die je de adem benemen. Opeens snap je waar het paniekvoetbal van dit kabinet vandaan komt, want met zulke maandbedragen dreigen ontelbaar veel mensen in betalingsproblemen te komen. Sowieso blijft er dan geen geld meer over om uit te geven aan 'leuke dingen', zodat een recessie onontkoombaar wordt en er een kettingreactie ontstaat van faillissementen, ontslagen en nóg meer mensen die het hoofd niet meer boven water kunnen houden.
Toen ik in 2008 extra ging aflossen, kon ik niet voorzien dat er anno 2022 mensen zouden zijn die het equivalent van onze hypothecaire maandlasten uit zouden geven aan gas en stroom. Omgekeerd betekent het natuurlijk ook dat ik in de huidige situatie waarschijnlijk eerder alles op alles zou zetten om de energierekening naar nul te brengen dan de hypotheek. Omdat wij inmiddels al een paar jaar hypotheekvrij zijn, speelt dat dilemma echter niet én heb je de nodige ruimte om onverwachte tegenvallers op te vangen.
Wat opviel, en wat me ook enigszins verontrustte, is dat veel mensen zoiets hebben van: ik zet de kachel lekker hoog, want ik ga écht niet in de kou zitten. Dat kan natuurlijk grootspraak zijn, want achter een toetsenbord is iedereen opeens stoer en kun je makkelijk bluffen dat je de kachel aanmaakt met aanmaningen van het energiebedrijf. Wie geen slimme meter heeft en er deze winter driftig op los stookt kan, ondanks de energiecompensatie, nog wel een van een koude kermis thuiskomen. Bij dit soort duizelingwekkende bedragen is die 190 euro namelijk slechts een druppel op een gloeiende plaat.