Zoeken

donderdag 11 maart 2021

Hoe kijk je als politicoloog naar House of Cards?

Door de pandemie ben ik, waarschijnlijk als een van de laatste mensen in Nederland, eens goed gaan zitten voor House of Cards. Destijds heb ik deze serie links laten liggen, maar alle ophef rondom Kevin Spacey had me toch dusdanig nieuwsgierig gemaakt dat ik in de kelders van Netflix op zoek ging naar het eerste seizoen uit 2013. Al kijkend schoten mijn gedachten alle kanten op en zocht ik meteen ook op wat er nou eigenlijk precies is gebeurd met de beschuldigingen die Spacey de kop hebben gekost

Laat ik meteen maar verklappen dat ik voorlopig nog niet verder ben gekomen dan ergens halverwege het vierde seizoen. Zo goed als in het begin is het daarna nooit meer geworden, al zaten er af en toe memorabele momenten tussen en zelfs een paar onvergetelijke afleveringen. Grootste struikelblok is wat mij betreft Claire Underwood die zo is geobsedeerd door macht dat ze op dat vlak zelfs de strijd aangaat met haar eigen man.

In een eerder blog noteerde ik al dat ik niet weet - eigenlijk nog steeds niet - of ze nu in deze serie zit als archetype van een ambitieuze carrièrevrouw of als afschrikwekkend voorbeeld. Als het over haar onvrijwillige kinderloosheid gaat, schemert er iets van emotie door haar pantser, maar verder is het een kille vrouw die niet tot liefde in staat lijkt. Je kunt lastig volhouden dat Frank Underwood zelf nou zoveel sympathieker is, maar zijn personage is in elk geval een stuk gelaagder. 

Het eerste seizoen is echter onvergetelijk, al moet je tegelijk met enige spijt vaststellen dat iets soortgelijks in dit hypercorrectie tijdsgewricht waarschijnlijk niet meer zou kunnen worden gemaakt. De serie biedt een cynische, maar trefzekere kijk op de politiek en de samenleving en bevat tal van interessante grijstinten die nu door overgevoelige kijkers als veel te verwarrend zouden worden ervaren of zelfs als 'problematisch' zouden worden aangemerkt. 

In het licht van de beschuldigingen die later tegen de acteur Kevin Spacey zijn geuit, is het frappant welke rol seksualiteit speelt in het samenspel tussen macht en de ambitieuze controleurs van diezelfde macht. Seks is daarbij zowel een chantagemiddel als een ruilmiddel en wordt door de betrokken personages ook als zodanig gebruikt. Vier jaar voor de hashtag #MeToo zet verslaggeefster Zoe Barnes schaamteloos haar seksualiteit in om contact te leggen met senator Underwood en informatie los te peuteren.

Het is interessant om met de kennis van nu nog eens terug te kijken naar dat eerste seizoen, want ook haar naaste vrouwelijke collega merkt bijna achteloos op dat ze herhaaldelijk met machtige mannen het bed heeft gedeeld in ruil voor een scoop. Je zou ook kunnen zeggen dat seks in de handen van een mooie jonge vrouw een machtig wapen is, terwijl het voor mannen met macht een achilleshiel vormt. Het gaat daarbij helemaal niet om daders en slachtoffers, maar om een aloud krachtenveld - of zelfs een mijnenveld - waarin seks een vorm van handelswaar is.

In dat kader zou het interessant zijn om eens rond te vragen of mensen nog weten waar Kevin Spacey destijds nou precies van werd beschuldigd en ook of er mensen zijn die uit hun hoofd kunnen vertellen of dat daadwerkelijk tot een rechtszaak of een celstraf  heeft geleid. Ik ga hier niet voor advocaat van de duivel spelen of kissebissen over de vraag wat hij nou precies wel of niet heeft gedaan, maar durf wel te beweren dat dat er eigenlijk niet eens meer toe doet omdat zijn naam - misschien wel voorgoed - besmet is geraakt. 

Je kunt je echter afvragen hoe lang iemand moet boeten voor iets waar de rechter geen duidelijke uitspraak over heeft gedaan, omdat de aanklacht in 2019 is komen te vervallen. Kijkend naar House of Cards (en met onvergetelijke films als K-Pax en American Beauty in het achterhoofd) kun je echter wel vaststellen dat het voor filmliefhebbers zonde zou zijn als hij vanaf nu nooit meer op het grote witte doek te zien is. Ergens in de nabije toekomst zal het dus ook een keer moeten gaat over de vraag of - en wanneer - Kevin Spacey een tweede kans verdient.