Vrijdag begint op NPO2 de spannende Britse dramaserie Gold Digger, over een vrouw van zestig die verliefd wordt op een dertig jaar jongere man. Volgens scriptschrijver Marnie Dickens wordt daarmee meteen een belangrijk maatschappelijk thema aangekaart, want we vinden het wel normaal als een man een veel jongere vrouw uitzoekt maar andersom niet. Op die observatie valt wel iets af te dingen, al was het alleen maar vanwege het feit dat beide acteurs in werkelijkheid slechts 16 jaar schelen.
Toen ik nog filmjournalist was, deed ik dat altijd als eerste: even checken of de acteurs ongeveer net zo oud zijn als het personage dat ze spelen. Natuurlijk kijk je naar een soort nagespeelde werkelijkheid en deels zelfs naar een illusie, maar je wilt als kijker toch niet teveel op het verkeerde been worden gezet. Al doende ontdekte ik dat actrice Julia Ormond (1965) tijdens de opnamen geen 'zestiger' was, maar een vrouw van 54. Omgekeerd was acteur Ben Barnes (1981) op dat moment geen man van dertig, maar van 37.
Als je in alle interviews zo hoog van de toren blaast over een 'dubbele standaard' (in wetenschappelijke termen: SDS), dan is dat natuurlijk een beetje een zwaktebod. Impliciet geef je daarmee namelijk aan dat kijkers waarschijnlijk massaal weg zouden zappen als ze écht zaten te kijken naar een liefdeskoppel met dertig jaar leeftijdsverschil. Nu zie je een knappe vrouw van begin vijftig die iets krijgt met een man van eind dertig en haal je je schouders op omdat dat helemaal geen gek gezicht is en dus ook helemaal niet zo'n groot taboe.
Kort na het interview in de VARA-gids, las ik een gesprek in het Volkskrant Magazine met de 41-jarige presentator Natasja Gibbs die een tien jaar jongere vriend heeft en vindt dat mensen wat dat betreft teveel in hokjes denken. Als voorbeeld noemt ze het feit dat mensen in dat kader meteen over een 'kindervraag' beginnen. Daarmee stipt ze een interessant onderwerp aan dat alles met dit onderwerp te maken heeft en óók alles met die zogenaamde dubbele moraal.
In een van mijn laatste boeken schrijf ik al dat de meest logisch verklaring meestal een biologische is en dat geldt ook voor dit onderwerp. Als de vriend van Natasja Gibbs een vriendin had gehad die tien jaar jónger was, had hij het onderwerp 'kinderen' nog tien jaar kunnen laten rusten, nu is het een belangrijk agendapunt en misschien zelfs een gepasseerd station. Mijn twee jaar oudere vrouw was toevallig ook 41 toen onze jongste werd geboren en gold toen al als 'oude moeder'.
Sinds het begin van de pandemie lees ik de dagelijkse column die oud-collega Frank Poorthuis schrijft in het Algemeen Dagblad over zijn wederwaardigheden in tijden van corona. Omdat hij zo openhartig is, verklap ik niets persoonlijks als ik hier noteer dat de inmiddels 64-jarige Poorthuis na zijn scheiding op zijn 55ste nog een keer vader werd. Over zijn ex-vrouw weet ik verder helemaal niets, maar biologisch gezien is het niet erg waarschijnlijk dat ook mevrouw Poorthuis aan een tweede leg is begonnen.
Daaruit blijkt meteen waarom we het 'normaler' vinden om een man te zien met een veel jongere vrouw dan omgekeerd. Als in het echte leven een man van 30 verliefd zou worden op een vrouw van 60, dan moet hij zijn eventuele kinderwens in de koelkast zetten of verlangt hij (onbewust) misschien helemaal niet naar nageslacht. Die dubbele moraal komt dus niet zomaar uit de lucht vallen, maar heeft in de eerste plaats een praktische kant. Een man van vijftig kan altijd nog een gezin stichten of nog een tweede keer, terwijl een vrouw vaak maar één kans krijgt.
Interessant genoeg is het aankaarten van die 'dubbele moraal' voor scriptschrijver Dickens nog niet genoeg, want volgens haar zouden we ook nog eens een dergelijk leeftijdsverschil moeten accepteren zonder ons af te vragen wat daar mogelijk achter zit. Dat is natuurlijk onzin. Een verhaal - of dat nou een boek is, een film of een serie - moet in de eerste plaats plausibel zijn en geloofwaardig. Anders gezegd: als ik een roman zou schrijven over een man van 30 die verliefd wordt op een vrouw van 60, ben ik de lezer een verklaring schuldig. Dus je noemt een paar redenen en houdt er - om het spannend te houden - nog een paar verborgen tot vlak voor de ontknoping.
Bij een man die een veel jongere vrouw aan de haak weet te slaan, is dat óók nooit 'zonder reden' of zonder onderliggend motief. Meestal gaat het dan om een man met macht, roem of geld (of een combinatie daarvan), want je zult zelden een niet bijster knappe modale werknemer van 55 tegenkomen die zomaar het hart van een aantrekkelijke jonge vrouw weet te veroveren. Uit mijn tijd als journalist herinner ik me nog goed de 'liefdesaffaire' tussen Anna Nicole Smith en een 89-jarige man met heel erg veel geld.
Waar het in Gold Digger verder precies om gaat en waar het verhaal heen gaat, weet ik niet, al suggereert de titel al een bepaalde richting want vijftiger Ormond speelt niet alleen een zestiger, maar ook een rijke vrouw. Ik weet ook niet of haar kinderen zich vooral druk maken om dat leeftijdsverschil of omdat ze hun erfenis in gevaar zien komen. Dat probleem speelt overigens bij alle stiefouders op latere leeftijd, want het risico bestaat dat je de nalatenschap moet verdelen onder veel meer mensen. Wel ben ik (en dat was waarschijnlijk ook de bedoeling) zó nieuwsgierig geworden dat ik zeker naar de eerste aflevering ga kijken, al is het wel een beetje met een dubbel gevoel.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten