Zijn er nog mensen die weten wat het woord "tropenjaren" betekent?

Op pagina 130 van mijn nieuwe boek gebruik ik het woord "tropenjaren", maar pas toen ik het manuscript aan het corrigeren was vroeg ik me af of iedereen nog wel weet wat daarmee bedoeld wordt. In mijn jeugd was dat een veelgebruikte uitdrukking, omdat Nederlands-Indië nog vers in het geheugen zat. Tegenwoordig ben je gewoon een expat als je in het buitenland werkt en leidt dat eerder tot een korting op je AOW dan een vervroegd pensioen. Volgens wikipedia stamt de uitdrukking uit de koloniale tijd, al voegen ze er wel een veelbetekenend zinnetje aan toe dat de uitdrukking opeens weer heel actueel maakt.

Ik ben in loondienst geweest tussen mijn 27e verjaardag en mijn 52e, net niet lang genoeg om mijn  25-jarige jubileum te kunnen vieren. Naar huidige maatstaven gemeten is dat weinig, want minimaal 40 jaar is toch wel de norm. Wie vandaag de dag op zijn twintigste begint met werken, moet zelfs niet raar opkijken als hij pas na een halve eeuw recht heeft op AOW, nog los van de vraag wat er tegen die tijd nog van die hele regeling over is.

Toch vind ik dat ik nu wel lang genoeg heb gewerkt, ook - en daar komt het - omdat het tropenjaren zijn geweest. Cijfers en statistieken over gewerkte uren zeggen niet zo veel, omdat je er in mijn geval nog een heleboel reistijd bij op moet tellen. Tussen 1991 en 2012 heb ik gependeld tussen Rotterdam en Amsterdam, waardoor ik soms twee volle werkweken per maand in de auto zat en ik meer dan 1 miljoen autokilometers achter de kiezen heb. Dat is, wat je er verder ook van vindt, drie keer zoveel als een gemiddelde automobilist en vijf keer zoveel als mijn echtgenote. Het is ook naar de maan en terug en dan nog een keer naar de maan.

Is die dubbele belasting op zich al zwaar genoeg om over "tropenjaren" te spreken, ik heb daarnaast in de avonduren nog eens tien boeken geschreven. In het begin waren dat thrillers, later kwam daar non-fictie bij en één verdwaald jeugdboek. Ik kwam thuis om half zeven, bracht mijn oudste zoon naar bed en zat om half negen achter de computer om aan mijn boek te werken tot een uur of tien, half elf. En dat avond aan avond, jaar na jaar. In die zin zou je dus bijna kunnen spreken van een driedubbele baan. Het verklaart ook waarom ik nu het gevoel heb dat ik 365 dagen vakantie per jaar heb, omdat ik mijn auto uitsluitend gebruik voor korte ritjes en ik "alleen" maar boeken en columns schrijf.

Volgens wikipedia "wordt de uitdrukking nog wel gebruikt om aan te geven dat iemand een jaar achter de rug heeft dat wel erg zwaar is". Zo heb ik dat niet altijd ervaren, al overvalt mij met terugwerkende kracht wel eens een gevoel van vermoeidheid als ik dat allemaal bij elkaar optel (en zeker als ik al die boeken naast elkaar in de kast zie staan). Het is ook niet zozeer dat zinnetje dat mij opviel, als wel de vaststelling dat tropenjaren destijds dubbel telden voor de opbouw van het pensioen. Op papier heb ik dus "maar" 24 jaar gewerkt, terwijl ik - als je rekent met gemiddeld één boek per anderhalf jaar - wel voor veertig jaar werk heb verzet.

Dat houd ik mijn vrouw dus nog wel eens voor als zij zich opmaakt voor haar omgekeerde werkweek, terwijl ik me nog eens lekker omdraai. Een argeloze voorbijganger zou mij kunnen zien als een man van 54 die elke dag op een luie stoel zit te lezen, terwijl ik in werkelijkheid iemand ben die maar liefst 14 boeken heeft geschreven. Er zijn genoeg schrijvers die geen dag van hun leven echt hebben gewerkt, terwijl ze dat aantal niet eens halen. Ik ga dus inderdaad tamelijk vroeg met pensioen, maar vind ook dat ik dat inmiddels ruimschoots heb verdiend. Nu alleen nog hopen dat de zomer óók een beetje tropisch wil worden.