Maak je in andere dimensie ook andere keuzes?

Sinds een maand heb ik ontdekt dat het kopen van een nieuwe platenspeler (en dat kan dus net zo goed een tweedehands exemplaar zijn uit de kringloop) een uitstekende manier is om offline te gaan. Niet alleen is het per definitie een analoge bezigheid, het heeft ook meer met "slow leven" te maken dan zomaar wat aanklikken op Spotify. Enige probleem was dat ik door ruimtegebrek bijna al mijn elpees de deur uit had gedaan. Maar inmiddels heb ik tweedehands alweer een aardige schaduwcollectie opgebouwd.

Niet meteen gaan sputteren dat ik als aflosgoeroe geen geld meer uit mag geven, want dat staat nergens. Ik ben inmiddels zo ervaren in consuminderen dat ik het niet eens meer als zodanig ervaar of zo zou noemen, maar tweedehands artikelen vallen per definitie buiten de definitie. Het heet niet voor niets "buy nothing new"-maand, want gebruikte spullen kopen of ruilen is een betrekkelijk duurzame manier van consumeren. Afgelopen maand heb ik voor 100 euro aan boeken en cd's verkocht via bol.com, dus dat betekent dat ik ook voor 100 euro aan gebruikt vinyl kan kopen zonder dat het aflosschema ernstig in de war wordt geschopt.

Fanatiek aflossen houdt ook geen koopverbod in, net zoals bij een plakbandpensioen geen Berufsverbot hoort. Zelfs wie met (deeltijd)pensioen is, mag best af en toe een betaalde klus doen zonder dat zijn status daardoor in gevaar komt. Natuurlijk is het zonde dat ik mijn platen heb weggedaan, maar door praktisch bij nul te beginnen ga je ook een interessant traject in. Ik koop namelijk niet klakkeloos alles terug wat ik had, maar creëer een collectie die ik had kúnnen hebben. Zo heb ik nu platen uit de jaren 70 die ik tijdens de échte jaren zeventig over het hoofd heb gezien of om een andere reden heb gemist.

Van Charlie Daniels heb ik inmiddels weer alles wat hij hij heeft uitgebracht tussen 1971 en 1980, maar een paar van zijn albums hebben een andere hoes waardoor het net is of het een platenverzameling is uit een parallelle dimensie die sprekend lijkt op de onze maar toch op een paar essentiële punten verschilt. Dat is een van mijn favoriete thema's uit de sciencefiction en zegt - net als alle goede SF - meer over onze wereld dan je op het eerste oog zou denken.

Op zich valt er niets wereldschokkends te melden over het feit dat ik nu bijvoorbeeld ineens erg gecharmeerd ben van Joe Walsh en zijn band The James Gang, terwijl ik die vroeger alleen kende uit recensies in muziekkrant OOR. Tegelijk laat het zien dat je met terugwerkende kracht misschien andere keuzes zou maken, zeker als je dat doet met de "kennis van nu". Dat kan over de folkband Repairs gaan uit 1972 (een heel duidelijk voorbeeld van een plaat die ik had kunnen hebben), maar ook over heel andere reparaties.

In Het plakbandpensioen probeer ik me voor te stellen hoe mijn leven er nu zou hebben uitgezien als ik in 2008 niet fanatiek was gaan aflossen en ook mijn vakantiehuis in Duitsland nog niet had verkocht voordat ik mijn baan kwijtraakte. Dan zou ik er dramatisch veel slechter hebben voorgestaan dan nu, net zoals ik nog veel éérder met deeltijdpensioen had gekund als ik meteen na aankoop van ons eerste huis fanatiek was gaan sparen en aflossen. Dat laat zien dat je financiële situatie veel minder afhangt van de hoogte van je inkomen en van andere variabelen dan van de vraag wat je daar vervolgens allemaal mee doet.