Mag je als mens doen of de boze buitenwereld niet bestaat?

In een van mijn boeken schrijf ik dat ik tegenwoordig de actieradius heb van iemand uit de Middeleeuwen. Vaak kom ik dagen achter elkaar niet veel verder dan de brievenbus, tenzij ik mijn racefiets pak voor een rondje door de polders. Het is heilzaam als je tempo vertraagt en je wereld kleiner en overzichtelijker wordt. Tegelijk stelt het je voor een gewetensvraag: is het immers niet asociaal om je op te sluiten in je eigen paradijs en je af te sluiten voor slecht nieuws?  Ben je een beter mens als je meeleeft met de slachtoffers van Zaventem of is het beter om soms net te doen of er niets is gebeurd?

Voor alle duidelijkheid: ik heb nog geen antwoord op die vraag, omdat ik daar af en toe zelf ook mee worstel. Tegelijk kan het verkeerd worden opgevat als je op een dag als deze niks zegt over #zaventem of een grapje maakt dat het een zwarte dag is omdat David Bowie mijn boek naar de tweede plaats heeft verdreven in de top 10 van de AKO. Zelf vind ik dat er in bijna elke situatie ruimte is - of zou moeten zijn  - voor een kwinkslag, maar daar zal lang niet iedereen het mee eens zijn. Humor is wat mij betreft een vorm van zelfbescherming, een pantser dat alles relativeert en in perspectief zet.

In het allereerste nummer van het maandblad Aktueel MAN schreef ik in 2008 een artikel met als kop "Geen journaal, geen stress". Nieuws - en dat is steeds vaker slecht nieuws met een heleboel slachtoffers - is een bron van stress, zeker nu het dankzij sociale media bijna in realtime binnenkomt. Niet alleen lijkt het daardoor net of het jou ook had kunnen overkomen, het brengt alles ook veel dichterbij. België is natuurlijk ook helemaal niet ver weg, maar er zullen genoeg Nederlanders zijn die nog nooit in Brussel zijn geweest en er ook nooit meer zullen komen.

Het menselijk brein is niet berekend op rampspoed uit alle windhoeken, net zoals we ook emotioneel uitgeput zouden raken als we moesten treuren om alle mensen die er worden begraven. Mijn schoonmoeder wordt vrijdag ter aarde besteld, maar ik weet niet wie er een dag eerder aan de beurt is. Daarom denk ik dat het belangrijk is dat iedereen dit op zijn eigen manier beleeft en verwerkt. Toen Theo van Gogh werd neergestoken, wilde ik daar alles over horen en lezen om het te kunnen bevatten en het een plaats te kunnen geven. Maar nu betrap ik me er soms op dat ik beter met dit soort tragische gebeurtenissen kan omgaan door slechts mondjesmaat informatie tot me te nemen en me er geen mening over te vormen, of in elk geval niet al één seconde nadat het is gebeurd. Soms moet je dingen laten bezinken en soms mag je ze ook best even verdringen om niet te verdrinken.