Gaat de politiek straks je hypotheekvrije huis belasten als vermogen?

Eigenlijk had ik op deze plaats het antwoord willen verklappen op de prijsvraag van afgelopen vrijdag, maar dat stellen we nog een dagje uit. Gisteren kreeg ik namelijk zoveel vragen en opmerkingen over de proefballonnetjes van het CPB dat ik daar eerst een paar dingen over wil zeggen. Veel lezers maken zich namelijk zorgen over het voorstel om de eigen woning naar box 3 te verhuizen en fiscaal op dezelfde manier te gaan behandelen als spaargeld en tweede huizen. Heb je nét alles afgelost, moet je 1,2% belasting gaan betalen over de overwaarde van je hypotheekvrije huis.

Lezers van mijn boeken zullen niet verbaasd zijn over dit voorstel, zeker niet omdat dit idee met enige regelmaat wordt gelanceerd. Over een kleine dertig jaar hebben de starters van vandaag alles braaf afgelost, dus de overheid zou wel gek zijn als ze al dat geld laten liggen. Vraag is alleen of dat genoeg reden is om dan maar helemaal niets meer te gaan aflossen als je daar wettelijk niet toe verplicht bent. Zet ik mensen massaal op het verkeerde been door ze op te roepen alles versneld af te lossen, terwijl de buren straks in hun vuistje lachen met hun aflossingsvrije hypotheek van 3,5 ton?

Nou, nee, niet bepaald. Ik krijg vaak vragen over dit onderwerp en laat mensen dan altijd een simpel rekensommetje maken. Zelf woon ik in een huis met een WOZ-waarde van net iets meer dan 2 ton. Dat betekent dat ik onder het huidige regime ongeveer 2400 per jaar kwijt zou zijn aan vermogensbelasting, omgerekend 200 euro per maand. Dat is zonde en jammer, maar het is nog altijd stukken minder dan iemand die een huis huurt van 800 euro per maand of datzelfde bedrag kwijt is aan rentelasten omdat hij niets heeft afgelost.

De kans is verder groot dat de overheid (als ze dit systeem al invoeren) een drempel zullen aanhouden, net zoals ze met spaargeld hebben gedaan. Zo is straks misschien wel de eerste 100.000 euro vrijgesteld van vermogensrendementsheffing, waardoor mijn maandbedrag zou halveren. Verder is het zo dat je er per definitie goed voor staat als je belasting moet betalen. Wie een ton op de bank heeft, betaalt óók vermogensbelasting, maar slaapt toch een stuk beter dan iemand die geen cent op gespaard heeft of diep in de schulden zit.

Veel geniepiger is de manier waarop het CPB dit plan probeert te pitchen. Het belangrijkste doel zou zijn om jonge huishoudens financieel te ontlasten zodat hun bestedingsruimte toeneemt. Het gaat het CPB er dus vooral om dat jonge gezinnen meer geld uit gaan geven aan consumptie, omdat dat goed zou zijn voor de economie. Door de "kloof" tussen jong en oud nog eens breed uit te meten, maskeren ze het feit dat diezelfde jongeren na dertig jaar de rekening krijgen gepresenteerd. Dan behoren ze ook tot de bevoorrechte klasse van oudere huizenbezitters en mogen ze alsnog vermogensbelasting gaan betalen.

Jonge gezinnen zouden meer moeten kopen, minder verplicht moeten aflossen en minder pensioenpremie moeten afdragen. Bij elkaar opgeteld is dat dus precies het omgekeerde van wat ik bepleit in Het plakbandpensioen. Mijn recept is: minder zinloze spullen kopen, meer aflossen en genoegen nemen met een bescheiden levensstandaard zodat je minder hard hoeft te werken en eerder kunt stoppen. Als het CPB haar zin krijgt, gebeurt precies het tegenovergestelde en mag je dus blijven doorwerken in dienst van de economie tot de doodgraver je op je laatste werkdag komt wegdragen.