Is huishoudelijk werk net zo zwaar als betaald werk?

Gisteren heb ik een artikel uit The Guardian op Twitter gedeeld, niet om interessant te doen maar omdat ik het toevallig voorbij zag komen doordat ik schrijfster Hanna Jameson volg. Ik heb het bericht geretweet, inclusief haar vernietigende commentaar, terwijl ik het in ieder geval gedeeltelijk met de auteur van het stuk eens ben. Hij snijdt een interessant onderwerp aan waar ik toch al eens een blog aan wilde wijden, zonder meteen als een dolle olifant door de porseleinkast te denderen. Je maakt je namelijk niet erg populair als je op een verjaardag voorzichtig oppert dat huishoudelijk werk misschien minder zwaar en stressvol is dan een fulltime betaalde baan.

Laat ik het daarom eerst maar eens opnemen voor de huisvrouw. Want huishoudelijk werk is ondankbaar en repetitief, houdt nooit op en wordt door de rest van de gezinsleden doorgaans als vanzelfsprekend gezien. Jonge vrouwen die net moeder zijn geworden en het huishouden willen combineren met een partttime baan, hebben het zwaar. Het begrip "dubbele belasting" is niet voor niets uitgevonden, ook al is de bijbehorende stress die vrouwen in een dergelijke situatie ervaren soms subjectief. Hoe dan ook ben je bezig een heleboel bordjes tegelijk omhoog te houden en dat vreet energie en aandacht.

Toch komt er een keer een kantelpunt en dat moment bevindt zich zo ongeveer in de levensfase waar ik mijzelf nu ook in bevind. Met kinderen die allemaal aan het studeren zijn en soms hun diploma al op zak hebben, kun je als vrouw last hebben van het legenestsyndroom (wat óók geen kattenpis is en zeker geen aanstellerij), maar de bijbehorende agenda wordt ook een stuk leger. Ik heb wel eens uit de losse pols uitgerekend dat wij in dat geval dan nog maar één keer per week een was zouden hoeven draaien, zeker in de zomermaanden wanneer mijn favoriete tenue bestaat uit blote voeten en een korte broek.

In die situatie treedt er een discrepantie op tussen het bestaan van een fulltime werkende man en een fulltime huisvrouw waar in de media nóóit aandacht voor is, maar waar ik persoonlijk toch een paar duidelijke voorbeelden van ken. Door de verhoogde pensioenleeftijd heb je als 52-jarige werknemer nog 15 jaar voor de boeg en sta je in de file in de wetenschap dat je vrouw in de tuin zit te lezen, met vriendinnen naar de bioscoop is of in het zonnetje de was ophangt. Dat is misschien wat scherp aangezet (er zijn steeds minder fulltime huisvrouwen en steeds meer vrouwen met een parttime baan), maar het kan geen kwaad om je eens af te vragen wie van beide partijen het in een dergelijk scenario zwaarder heeft.

Door de discussie over emancipatie, taakverdeling, salarisverschillen en glazen plafonds zou je bijna het idee krijgen dat vrouwen het in alle gevallen en onder alle omstandigheden zwaarder hebben. Dat is een slimme, maar ook wat merkwaardige frame.Toen ik fulltime werkte, drie uur per dag in de auto zat en noodgedwongen in de avonduren boeken schreef, werd mij op verjaardagen wel eens spottend gevraagd waarom ik mijn eigen overhemden niet streek. Opvallend genoeg vroeg niemand ooit aan mijn vrouw of zij het gras wel eens maaide en ook niet waarom zij maar twee dagen per week werkte in plaats van vijf.

Daar gaat dat stuk in The Guardian over en daar mag best eens over worden gepraat en nagedacht. Ik werd vooral getroffen door de constatering van de anonieme schrijver dat hij zo snel zichtbaar verouderde, want ik heb zelf ook het gevoel dat ik de laatste vier jaar in loondienst acht jaar ouder ben geworden. Dat gevoel is volstrekt verdwenen nu ik fulltime schrijver ben en tussendoor op mijn dooie gemak boodschappen doe, de vaatwasser uitruim en de was ophang. Thuis is nu alles perfect in balans en wat mij betreft ook volstrekt eerlijk verdeeld, maar dat kan ik niet zeggen van die paar vrienden die nog steeds een volledige baan hebben terwijl hun vrouw zich alleen hoeft te bekommeren om het huishouden.

Ik heb wel eens gezegd dat dát de belangrijkste reden is waarom al die bejaardenhuizen dicht moeten: omdat je daar in één oogopslag kunt zien dat vrouwen gemiddeld veel langer leven dan mannen. Dat kan te maken hebben met hormonen, met (on)gezonde leefgewoonten en weet ik wat wat allemaal nog meer, maar ik kan het ook niet geheel los zien van de traditionele taakverdeling tussen man en vrouw.  Het is volgens mij dan ook geen toeval dat mijn schoonmoeder (die niet werkte, elke dag in de tuin bezig was, op haar fiets de boodschappen deed en veel verse groenten at uit de eigen moestuin) bijna 98 is geworden, terwijl haar man (die naast zijn fulltime baan ook nog een verzekeringsagentschap runde) al dertig jaar eerder was overleden.