Ga je op vakantie? Ga dan meteen ook op nieuwsdieet

Toen ik afgelopen donderdag een oud-collega een fijne vakantie wenste, kondigde hij aan dat hij zijn verblijf in Israël meteen zou aangrijpen voor een "nieuwsdieet". Zijn timing was bepaald navrant, want zijn vliegtuig was nog niet opgestegen of er denderde een dodelijke vrachtwagen over de boulevard in Nice. Toen ik op Twitter de eerste berichten las over een mogelijke staatsgreep in Turkije, appte ik hem dan ook dat hij een bijzonder moment had uitgekozen om zich af te sluiten voor de actualiteit. Tegelijk laat die stroom aan slecht nieuws zien, dat je inderdaad maar beter een reis kunt boeken naar een onbewoond eiland zonder internet om echt tot rust te komen.

Eerder heb ik al eens een blog geschreven over het bloeddrukverhogende effect van slecht nieuws en de stress die de angst voor aanslagen met zich meebrengt. De afgelopen dagen kregen we een overkill aan rampspoed over ons heen en op zulke momenten moet je wel erg sterk in je schoenen staan om daar helemaal geen last van te hebben. Mijn "geluk" is dat ik nu al een tijdje geen televisie kijk, want ik vond het nieuws uit Nice al schokkend genoeg zonder bewegende beelden en ooggetuigenverslagen. Datzelfde kun je zeggen over de toestand in Turkije, de politiemoorden in Amerika en de dood van de Kim Kardashian van Pakistan.

Het razende tempo waarin deze gebeurtenissen elkaar opvolgen, maakt je murw en onderstreept wat ik daarover las in het boek Mismatch. Ons reptielenbrein maakt geen onderscheid tussen acuut gevaar en onrustbarend nieuws van de andere kant van de oceaan dat via massamedia ons dagelijks leven binnendringt. Je doet er zelfs in een snelle auto al snel een uur of twaalf over om in Nice te komen, maar gevoelsmatig ligt het om de hoek en hoef je alleen maar op je badslippers de straat uit te lopen om óók slachtoffer te worden van een psychopaat in een vrachtwagen.

Hoe irrationeel dat effect is besefte ik pas toen ik vanmorgen in de krant een foto zag van Yolanthe, die met haar voetballende echtgenoot in het land woont van de mislukte coup. Geen wereldschokkend nieuws, maar ik vond het nogal verontrustend om te zien hoe mevrouw Sneijder - Cabau is veranderd van een bloedstollend bikinimodel in een soort bidsprinkhaan met size zero. Ik ben niet met haar getrouwd, ik hoef niet met haar naar bed en het zijn zelfs helemaal mijn zaken niet, maar het feit dat ik hierboven het woord "verontrustend" liet vallen, geeft aardig aan waar precies het probleem zit.

Slecht nieuws maakt je blijkbaar onrustig en heeft een negatief effect op je natuurlijke en volstrekt legitieme behoefte aan rust. Los van de vraag of je als democratisch burger je kop in het zand mag steken, is iedereen het er wel over eens dat je tijdens de vakantie recht hebt op rust in je kop en verder geen gezanik. Het heeft weinig nut om op je strandstoel te gaan zitten piekeren over Turkse demonstranten in je geboortestad of je hoofd te breken over de vraag of de moordenaar in Nice een echte terrorist is of iemand die - net als de aanslagpleger in Orlando - in de eerste plaats worstelde met zijn geaardheid vanwege zijn geloof.  

Het enige goede nieuws is eigenlijk het weerbericht, want hoewel ik zelf al dik tevreden ben met twintig graden en een mild zonnetje snakte een groot deel van Nederland naar dit soort Zuid-Europese temperaturen. Dat is ook een stukje Nice in Nederland, maar dan zonder bloedvergieten en zinloos geweld. Ik moest inwendig zelfs even glimlachen om al die snobistische Volkskrantlezers toen ik vanmorgen ontdekte dat het weerbericht in die krant rechtstreeks afkomstig is uit de kolommen van de Telegraaf.

Toevallig kreeg ik vlak voordat ik aan dit blog begon een reactie van die oud-collega die op nieuwsrantsoen is. Het lukt aardig, zo schreef hij, en het doet hem beslist goed, maar tegelijk is het praktisch ondoenlijk om je helemaal af te sluiten voor de actualiteit als je je smartphone meeneemt op reis en er achter elkaar zulke ingrijpende dingen gebeuren. Hij probeerde het stug vol te houden (wat op zich al een hele prestatie is als je journalist in hart en nieren bent), maar vergeleek het met meeroken: je krijgt er, of je nou wil of niet, toch altijd iets van mee...