Met een basisinkomen kun je je loopbaan simpeler bijsturen

De afgelopen tien dagen heb ik doorgebracht in een eeuwenoude Franse boerderij op bijna 700 meter hoogte. Wifi was er niet en om de woonkamer warm te stoken, moest je elke ochtend met armen vol kaphout slepen. Datzelfde gold voor wie graag een warme douche wilde nemen, want ook de boiler moest met de hand worden opgestookt. Gas was er gelukkig wel (uit een loodzware gasfles), dus thee zetten was geen enkel probleem. Daarna kon de discussie aan de ontbijttafel beginnen, want dankzij Pickwick zaten we nooit om gespreksstof verlegen.

Thuis was het me niet eens opgevallen (sterker: ik zag vanmorgen pas dat we óók een bus vol theezakjes met levensvragen hebben), maar daar was het elke ochtend weer spannend welk onderwerp er op het programma zou staan. Eigenlijk kun je het nog het beste vergelijken met een spelletje Trivial Pursuit waarbij elk antwoord goed is en het niet om winnen gaat maar om wijsheid. Want er zaten zulke doordenkertjes bij dat het antwoord je soms pas uren later te binnen schoot.

Het grappige is dat bijna elke vraag ráák is. Want je kunt aan de ontbijttafel natuurlijk praten over de lotgevallen van Ebru Umar, maar over een paar weken is dat alweer oud nieuws. Dus is het interessanter om boven een dampende mok thee te mijmeren over de vraag wanneer je nu eigenlijk precies oud bent. Mijn eerste reactie was: wanneer je een elektrische fiets koopt. Maar weer een ander opperde dat je pas oud bent wanneer je nergens meer naar uitkijkt en overal op moppert. Of misschien begin je pas écht oud te worden als je kinderen grijs haar krijgen of - schrik! - met vroegpensioen gaan.

Na een lange tocht op de mountainbike door de heuvels van de Elzas, bedacht ik dat je pas echt rijp bent voor het bejaardenhuis als al je muzikale jeugdhelden dood en begraven zijn. Het moet een oneindig gemis zijn wanneer er geen nieuwe platen meer uitkomen van je idolen en je nooit meer een kaartje meer kunt kopen om ze nog eens live te zien. Komende maand zie ik in het theater zowel de zanger van the Shoes als de bassist van the Boys, dus ik kan nog wel even vooruit maar dat lijkt me echt een schrikbeeld. Of kun je jezelf voor de gek houden door voortdurend op zoek te gaan naar nieuwe muzikale helden die nog een heel leven voor zich hebben?

Zo zie je maar dat je niet zomaar van tafel bent als het eenmaal begint te bruisen in je bovenkamer, want ook over de vraag of je een optimist bent of een pessimist kun je best een tijdje bomen. Maar ik spitste pas echt mijn oren toen op een ochtend de vraag ter tafel kwam "wat je droombaan is". Dat is een gewetensvraag, want zo blijkt al snel of je ideale leven een beetje in de pas loopt met het echte leven. Ik had al eens geconstateerd dat ik, als ik alles over mocht doen, opnieuw politicologie zou gaan studeren dus spijt van mijn studiekeuze heb ik nooit gehad. En al op 24-jarige leeftijd droomde ik ervan om fulltime schrijver te zijn. Dat ideaal heb ik inmiddels bereikt, al heb ik daarvoor wel ruim twintig jaar genoegen moeten nemen met een surrogaatbaan.

Een snel rondje aan de ontbijttafel leerde dat iedereen eigenlijk liever iets anders zou willen zijn of het liever net iets anders had willen doen. Zo was de leraar geschiedenis graag hóógleraar geweest en had de leraar aardrijkskunde best wel een echte archeoloog willen zijn. De uitvaartondernemer had met terugwerkende kracht wel psychologie willen studeren (hoewel je in dat vak automatisch al een beetje een psycholoog moet zijn), terwijl de huisvrouw wel de politiek in had gewild en de kleuterjuf graag een tijdje als reisleidster haar geld had willen verdienen.

Vaak ligt de droombaan in het verlengde van de echte baan, zodat het verschil gradueel is. Ik was dan wel geen schrijver, maar als journalist was ik wel de hele dag aan het schrijven. Veel vaker zal het echter gebeuren dat mensen hun hele leven iets anders doen - of zelfs iets totaal anders - dan ze diep in hun hart eigenlijk zouden willen omdat er nu eenmaal brood op de plank moet komen. Dat versterkt mijn gevoel dat mensen met een basisinkomen waarschijnlijk nog wel gaan werken, maar daarbij wel een heel andere richting inslaan.

Met aan onvoorwaardelijk basisinkomen denk je eerder na over de vraag wat je nu eigenlijk wil met je leven en maak je keuzes die niet in de eerste plaats om geld draaien. Een goedbetaalde baan is in deze wereld een pré en staat misschien wel bovenaan je lijstje, maar je maakt heel andere afwegingen wanneer er elke maand toch al 1000 euro netto op je bankrekening wordt bijgeschreven. Met een basisinkomen kun je straffeloos je hart volgen en ook sneller en eenvoudiger bijsturen wanneer de realiteit begint te botsen met je dromen. Het gevolg is dat je eerder kunt worden wie je bent en niet wie je eigenlijk had willen zijn.