Blijf je écht langer gezond als je langer doorwerkt?

Het "nieuws" dat de pensioengerechtigde leeftijd met nog eens drie maanden omhoog gaat voor iedereen die na 1954 geboren is, zorgde gisteren voor veel ophef én voor een bezoek van het programma Een Vandaag aan mijn tuin (waar het toevallig zulk zonnig weer was dat ik in hemdsmouwen buiten kon zitten). Het gesprek ging helaas weer meer over mijn zuinige levensstijl dan over zin en onzin van de vaststelling dat we allemaal langer zouden leven en er netto dus geen dag op achteruit gaan als we wat langer doorwerken. Volgens de NOS is langer doorwerken zelfs goed voor je gezondheid (en daarbij citeren ze dezelfde wetenschapper die ook op de radio komt opdraven als het gaat over de vraag hoe het nu moet als we allemaal 200 worden).

Ik ga op deze plek niet iedere keer herhalen wat ik vind van de belofte dat "we allemaal langer leven". Wat de cijfers ook mogen zeggen, je ruilt een vaststaand feit (drie maanden later AOW) in voor een statistisch gemiddelde waaraan totaal geen rechten kunnen worden ontleend. Vraag maar aan Val Kilmer of aan Phaedra Werkhoven die gisteren in haar laatste column voor de Telegraaf nog een aanhaalde hoe haar vader twee jaar na zijn VUT (en dus nog ruim voor de nieuwe pensioendatum) kwam te overlijden. Mijn schoonmoeder is 97 geworden, maar eigenlijk tellen die laatste zeven jaar niet mee en zou je moeten stoppen met tellen op haar 85ste verjaardag.

Ik noem ouderdomsdeskundige Olde Rikkert met naam en toenaam in mijn laatste boek en wil niets afdoen aan zijn deskundigheid, maar ik geloof helemaal niets van de bewering dat mensen ongezonder gaan leven wanneer ze met pensioen gaan en "dus" maar beter zo lang mogelijk door kunnen blijven werken. Het maakt me niet uit met hoeveel internationale onderzoeken hij wappert, uit mijn eigen verhaal (en uit sommige reacties onder mijn  blog van gisteren) kun je totaal andere conclusies trekken. Sinds ik niet meer werk voel ik me energieker, fitter, uitgeruster en minder gestrest. Ik slaap beter, beweeg meer, eet regelmatiger en gezonder en fiets véél meer.

Natuurlijk is het niet ondenkbaar dat mensen die pas op hun 68ste stoppen met werken, uitgeput op een stoel ploffen en alleen nog een beetje in hun gelijkvloerse appartement rond schuifelen omdat ze versleten zijn en geen puf meer hebben om nu nog lange reizen te gaan maken. Op 65-jarige leeftijd heeft iedereen (als we dan toch met gemiddelden gaan strooien) twee chronische ziekten onder de leden. Dat kan iets onschuldigs zijn waar je weinig last van hebt in het dagelijks leven, maar net zo goed iets wat al je plannen in  de war gooit. Dat kan gelden voor jou, maar net zo goed voor je partner wanneer die dezelfde leeftijd heeft.

Ik weet ook niet hoe je dat blije verhaal van Olde Rikkert moet opvatten, als je net in de krant hebt gelezen dat de helft van de politiemensen teveel werkdruk en stress ervaart. Stress is een grote sloper en een sluipmoordenaar. Ik heb geen wetenschappelijk bewijs nodig om vast te stellen dat ik in mijn laatste jaar in loondienst gevaarlijk dicht tegen een burn-out aan zat, terwijl de kans dat ik nu nog een burn-out krijg nihil is. Als ik tot mijn pensioen in dienst was gebleven had ik netto 6 ton verdiend, maar was ik waarschijnlijk dood neergevallen voor de eindstreep. Nu bevindt die eindstreep zich ergens in de verte aan het einde van een heel lang fietspad.

Al deze aspecten krijgen nauwelijks aandacht in de hele AOW-discussie en ik kreeg gisteren ook niet echt de kans ze op televisie onder de aandacht te brengen (hoewel dat voorbeeld dat ik noemde van die man die de dag na zijn pensionering dood bleef in bed echt is gebeurd en uit mijn laatste boek afkomstig is). Terecht merkte iemand vanmorgen op dat de gemiddelde levensverwachting sterk vertekend wordt doordat het aantal rokers afneemt. Anders gezegd: jij leeft zelf geen dag langer, maar wel je buurman die op tijd zijn laatste sigaret heeft uitgedrukt of die in een ander tijdperk zou zijn gaan roken en dat nu niet heeft gedaan. Het gemiddelde klopt, maar het zijn tegelijk gemiddelden waar je helemaal niets aan hebt en die alleen maar tegen je kunnen worden gebruikt.