Moet je om te ontsnappen echt naar het andere eind van de wereld?

Sinds ik onder druk van de rest van het gezin toch maar weer een kabelabonnement heb afgesloten (hoewel we nu strikt genomen tv kijken via de telefoonaansluiting), kijk ik op gezette tijden naar programma's die ik overdag heb gemist of die zo laat worden uitgezonden dat ik ze heb opgenomen op de harde schijf. Bizar genoeg zit mijn favoriete show zo goed weggestopt op de late avond dat zelfs de trouwste fans van Floortje Dessing het waarschijnlijk nog niet hebben ontdekt. Dat is jammer, want ook in Grand Designs: Escape to the Wild gaat de presentator op bezoek bij mensen die zijn verhuisd naar uithoeken van de wereld om te ontsnappen aan de ratrace en de regeltjes.

Het door SBS6 uitgezonden De Grote Verbouwing wás altijd al mijn favoriete (woon)programma, hoewel de titel doet vermoeden dat het om een geflopt klusprogramma gaat dat door Daphne Bunskoek wordt gepresenteerd. In werkelijkheid heet het Grand Designs en is het van Channel 4 aangekocht. De meeste afleveringen heb ik al gezien, maar ik neem elke herhaling op en kijk dan op mijn gemak nog een keer.

De charme van het programma zit hem vooral in presentator Kevin McCloud, die niet alleen veel gevoel voor humor heeft, maar ook verstand van zaken. Bovendien heeft hij oog voor de filosofische aspecten van het bouwen van een huis, de ecologische implicaties en de complicaties die optreden wanneer je besluit om het ook echt helemaal zelf te doen. Een huis is niet alleen een verlengstuk van je persoonlijkheid en je persoonlijke voorkeuren, maar bepaalt ook of je gelukkig wordt en soms zelfs of je (geestelijk) gezond blijft.

Grand Designs: Escape to the Wild is een spin-off van dat programma, met als grote verschil dat de mensen die hij bezoekt soms ook gewoon hun intrek nemen in een bestaand huis. Wat ze met elkaar gemeen hebben is dat ze willen ontsnappen aan de westerse consumptiemaatschappij en de ratrace door zo ver mogelijk van hun vaderland weg te vluchten. Zo bezocht hij landgenoten op een atol, maar ook een stel dat 200 kilometer onder de poolcirkel woont in een boswachtershuis omringd door besneeuwde bossen waar het zeven maanden per jaar winter is.

Het format lijkt heel erg op dat van Floortje Dessing, maar ook hier is McCloud filosofischer en laat hij zich niet afschepen met een half antwoord. Niet alleen informeert hij waarom ze de maatschappij de rug hebben toegekeerd, hij wil ook precies weten waar hun voedsel vandaan komt en hoe ze aan stroom en drinkwater komen. Ik heb nu twee afleveringen gezien en kan er voorlopig nog geen genoeg van krijgen. Tegelijk onderstreept elke aflevering dat al die mensen - net als bij Ik Vertrek - op zoek gaan naar een ingewikkeld antwoord voor een simpel probleem.

Natuurlijk ziet die azuurblauwe zee bij dat subtropische eiland er adembenemend uit, maar de kijker heeft dan al vernomen dat presentator Kevin McCloud 's nachts lek is gestoken door muskieten omdat zijn klamboe niet helemaal goed dicht zat. Ook in Zweden deed hij de eerste nacht geen oog dicht omdat hij om de anderhalf uur een houtblok op het haardvuur moest leggen om niet te bevriezen. Aan de andere kant van de wereld zijn geen files, geen prikklokken, geen kantoorkolossen en - zoals in Zweden - zelfs geen rekeningen in de brievenbus, maar er zit ook altijd een andere kant aan. Die man in Zweden mist zijn kinderen en dat stel op dat eiland ziet hun kinderen één voor één naar Nieuw-Zeeland vertrekken wanneer ze in de puberteit komen.

Hun bezwaren tegen onze stressmaatschappij zijn terecht en hun motieven te begrijpen (zo ben ik het hartgrondig eens met die Britse vrouw in Zweden die zegt dat ze niet op deze wereld is gezet om drie uur per dag te forenzen). Tegelijk denk ik dat je hetzelfde resultaat kunt bereiken door te verhuizen naar een uithoek in eigen land, waar de huizen goedkoper zijn, de natuur mooier en de bevolkingsdichtheid lager. Nog een stap verder en je besluit om mentáál te emigreren. Zo woon ik nog steeds op dezelfde plek als toen ik nog in loondienst was en elke dag in de file stond, maar leid ik tegelijk een totaal ander leven. Misschien lastig om daar een format van te maken, maar eigenlijk heb je zo automatisch het beste van twee werelden.