Is het in 2017 alweer gedaan met het minimalisme?

Volgens het jaarlijstje in De Telegraaf is "soberheid" in 2017 helemaal passé. Alle seinen staan op groen, de huizenmarkt zit weer in de lift en de werkloosheid daalt, dus we hoeven niet meer op alles te bezuinigen en alles op alles te zetten om de hypotheek af te lossen. Bij nadere inspectie blijkt het overzicht van alle nieuwe trends een stuk genuanceerder en misschien is dát wel de nieuwe trend: in plaats van ons fanatiek in te graven en volgens strenge leefregels te leven gaan we op zoek naar de gulden middenweg.  Want na al dat obsessief gezonde eten en de bijbehorende voedseltrends gaan we volgens de krant eindelijk weer eens gewoon ons gezond verstand gebruiken. Minimalisme mag dan "uit" zijn, bij "maximalisme" blijkt het uiteindelijk niet om grote huizen te gaan en grote auto's maar slechts om groots uitpakken met mode-accessoires en versierseltjes.

Laten we ook niet vergeten dat het bij dit soort lijstjes niet gaat om een kerstboodschap van onze vorst of een nieuwe wet die net door de Tweede Kamer is aangenomen. Dit soort lijstjes zijn vooral luchtig bedoeld: leuk om te lezen en nog leuker om samen te stellen. Als journalist heb ik dat de laatste paar jaar van mijn leven in loondienst óók gedaan in het laatste nummer van het jaar of het eerste van het nieuwe jaar. Er stond geen onzin in, maar het was soms ook een manier om aan te geven dat je Glasvegas een veel betere en interessantere band vond dan Snow Patrol (net zoals ik meer pijn in mijn buik heb van de dood van Rick Parfitt van Status Quo dan van Prince). Tegelijk is het een uitgelezen moment om je buikgevoel te laten spreken, want eindelijk kun je voorspellingen doen zonder die te hoeven ondersteunen met feiten en cijfers.

Het grappige is dat ik steeds vaker over mezelf praat als journalist in de voltooid verleden tijd, terwijl mijn jaarlijstjes laten zien dat ik de tijdgeest soms haarfijn aanvoelde. Mijn grootste probleem is (en was) echter mijn timing, want ik voorspelde eind 2009 (!) al het verdwijnen van de skinny jeans terwijl die nu pas aan het einde lijken te zijn gekomen van hun levenscyclus. In hetzelfde lijstje schuif ik Typhoon naar voren als nieuwe hiphop-ster, terwijl iedereen toen nog dacht dat ik het over een zware tropische storm had. Ook breek ik in dat lijstje uit 2009 een  lans voor de staycation en het ouderwetse vinyl.

Eind 2011 deed ik dat nog eens dunnetjes over door te voorspellen dat moestuinen helemaal hip zouden worden, net als tiny houses en hybride diesels. Van die laatste categorie hoor je niet veel meer, maar het is wel grappig dat ik toen als sprak over "aflossen" als nieuwe trend, terwijl ik nog niet eens van plan was om een boek te gaan schrijven over dat onderwerp. Ik ben dus een heel goede journalist, maar tegelijk ook een heel slechte omdat je - zelfs als je voor een blad schrijft dat Aktueel heet - ook te actueel kunt zijn voor je eigen bestwil. Waar ik wél gelijk in had was mijn vaststelling dat trends alles te maken hebben met goede voornemens en de wens om er een goed (nee: opperbest) jaar van te maken. Ik had het toen over 2012, maar het gaat zeker op voor 2017.

Uit het jaarlijstje in De Telegraaf spreekt niet de wens om op 1 januari meteen maar weer een woekerpolis af te sluiten of een onverantwoordelijk hoge hypotheek (hoewel dit helemaal geen slechte tijd is om iets te kopen), maar meer een verlangen om de crisis en het eeuwige geklaag achter ons te laten. Dat sluit naadloos aan op mijn boeken, want het is absoluut niet de bedoeling om met een aangetrokken broekriem je laatste adem uit te blazen. Niet voor niets schrijf ik ergens dat je, na jaren van aflossen en sparen, op tijd weer de teugels moet laten vieren en het leven moet vieren. Dat is een vraag die vanzelf rijst: wat ga je doen als alles is afgelost? Wat wordt dan de nieuwe trend en het nieuwe doel?

Toen ik onlangs thuis werd geïnterviewd door het programma Eenvandaag, liet ik vallen dat ik dit jaar nog maar één kledingstuk had gekocht. Dat vonden ze zo apart dat het een belangrijke plaats kreeg in het item, terwijl het voor mij een bijzaak is. Sterker nog: ik heb er pas nog drie bijgekocht omdat ik het wel erg karig vond worden en meteen ook een nieuwe spijkerbroek omdat ik sinds de kredietcrisis een maat terug ben gegaan (van 32/34 naar 31/34) en er nog maar twéé in de kast lagen die ik paste. Dat is niet in tegenspraak met wat ik in mijn boeken schrijf, maar sluit juist aan op wat de krant ook graag ziet: gebruik je gezond verstand, overdrijf niet, verander niet in een hysterische gelijkhebber en kies voor de gulden middenweg.

De Telegraaf mag soberheid dan in de ban doen (terecht overigens, want het is een rotwoord dat geen enkele warmte uitstraalt en weinig charme heeft), het lijstje lijkt een pleidooi voor wat wat zij omschrijven als Hollandse nuchterheid. Inmiddels zijn we daar zo ver van afgedwaald dat je het net zo goed de Nieuwe Nuchterheid zou kunnen noemen, terwijl het ooit onlosmakelijk met onze volksaard verbonden was en als typisch Nederlands gold. Wat in mijn laatste vijf boeken staat is ook alleen maar "nieuw", omdat we met z'n allen vergeten waren dat we schulden gewoon moesten terugbetalen, dat de bomen niet tot in de hemel groeien, dat eeuwige groei niet bestaat en dat als iets te mooi lijkt om waar te zijn het meestal ook niet waar is.