Versneld aflossen maakt je niet immuun voor alles

Toen ik mijn vrouw een platenspeler cadeau deed ter gelegenheid van ons 25-jarige huwelijk, was dat écht alleen voor haar bedoeld. Ik had ooit bijna al mijn platen verkocht en vervangen door cd's, terwijl zij nog van alles op vinyl had van JJ Cale, Bruce Springsteen en Jim Croce. Maar toen ik voor het eerst na bijna vijfentwintig jaar weer een langspeelplaat opzette, gebeurde er iets totaal onverwachts. Opeens was daar weer die magie van toen en het bijbehorende plezier.

Eigenlijk is het natuurlijk logisch. In mijn boeken schrijf ik dat ik tegenwoordig weer "leef als een student" en daar hoort ook het struinen door platenbakken bij. Dat besefte ik echter pas toen ik een plaat van Sade opzette en de boxen een kraakhelder geluid produceerden. Het was een wonderlijke gebeurtenis, alsof je een sprookjesprinses wakker kust die bijna een kwart eeuw in diepe slaap is geweest. Opeens was ik weer een ouderwetse platenverzamelaar, maar dan eentje zonder collectie.

Sindsdien heb ik via Marktplaats de nodige tweedehands exemplaren op de kop getikt, zodat ik 's ochtends in ieder geval kan kiezen tussen Ted Nugent en Joe Walsh. Als het enigszins kan, ga ik die gebruikte elpees persoonlijk ophalen om kennis te maken met de mens achter de plaat. Ik weet dat je tegenwoordig alles via Spotify kunt beluisteren, maar dat heeft iets onbevredigends: alsof je je hele hypotheek in één klap aflost met een erfenis. Door op platenjacht te gaan, voel ik me soms weer dat jongetje van twaalf dat op de fiets op weg is naar Radio Modern met een biljet van 10 gulden dat in zijn zak brandt.

Zo kwam ik vandaag terecht in Bergen op Zoom om daar de plaats Keep On Smilin' op te halen van de band Wet Willie (die de verkoper abusievelijk als Wet Willy op Marktplaats had gezet). Dat is het leuke van opnieuw een collectie aanleggen: dat je platen koopt die je vroeger niet had, maar die je wel had kunnen hebben. Wet Willie zat net in de periferie van de southern rock waar ik halverwege de jaren zeventig veel naar luisterde. Ik had echter maar twee nummers van deze band, afkomstig van de live-albums die Charlie Daniels uitbracht onder de noemer Volunteer Jam.

Na een ontspannen ritje van ruim een halfuur kwam ik in Bergen op Zoom aan en kreeg ik een kop koffie aangeboden van de verkoper die toevallig ook nog jarig bleek en net 66 was geworden. Gezeten aan de keukentafel babbelden we wat over vinyl en vlooienmarkten, tot hij vertelde dat zijn zoon en schoondochter om het leven waren gekomen bij de ramp met de MH17. Zo kan het dus lopen in het leven: je hebt alles afgelost, maar tegelijk heeft het leven zijn glans verloren. Je bent anderhalf jaar met pensioen, maar hebt geen puf meer om iets te ondernemen. Je hebt een camper, maar gaat er alleen nog maar mee weg omdat anders de accu leegraakt.

Dat zeg ik niet om mensen in de put te praten of bang te maken voor al het mogelijke onheil dat om de hoek misschien op je wacht, maar om te benadrukken wat ik in mijn boeken óók schrijf: dat aflossen je niet immuun maakt voor alle vormen van tegenslag. In een hypotheekvrij huis krijg je niet snel meer een deurwaarder aan de deur, maar dat betekent niet dat vanaf dat moment ook alles aan je deur voorbij gaat. Aflossen is iets anders dan afkloppen. Je spant een muskietennet tegen malaria, terwijl je weet dat je nog steeds longontsteking kunt oplopen.

Ik kan deze plaat dus nooit meer opzetten zonder even aan deze ochtend te denken en aan deze familie. Ook al niet omdat ik deze elpee alleen maar wilde hebben om in bezit te komen van de studioversie van het nummer Keep On Smilin' uit 1974. Met dat nummer begin ik tegenwoordig zo'n beetje elke dag (ook afgelopen Blue Monday), meestal gevolgd door het al even opbeurende Things Get Better van Delaney & Bonnie uit 1969. Een toepasselijker en veelzeggender nummer om deze ontmoeting te onderstrepen dan Keep On Smilin', had ik niet kunnen bedenken. Lees maar mee en maak daarvan je levensmotto: