Al de pensioenpaniek is prima reclame

Ik hoef me dus geen zorgen te maken over de vraag of mijn nieuwe boek (eind februari) wel actueel genoeg is, want pensioenen zijn volop in het nieuws. Laat je echter niet op het verkeerde been zetten door al die negatieve berichten, want Het plakbandpensioen is geen somber of paniekerig boek maar laat juist zien hoe je heel anders tegen dit onderwerp aan kunt kijken en ook heel andere beslissingen kunt nemen.

Afgaande op de berichten in de krant is "pensioen" niet langer iets om naar uit te kijken, maar om bang voor te zijn. Alleen al in de kop van dit krantenartikel lees ik woorden als "bezorgd" en "boos" in combinatie met "bittere pil", alsof die dure cruise waar je je op had verheugd een gevaarlijke boottocht blijkt te zijn in een overvolle rubberen boot. Dat vraagt op zijn minst om wat nuancering, want hoe erg is dit nu allemaal écht?

Per 1 mei - precies in de maand dat ik 55 word - ga ik met plakbandpensioen. Hoe ik dat ga invullen en ga financieren valt allemaal in mijn boek te lezen, maar hier wil ik even inhaken op wat er verderop in hetzelfde artikel staat. De echte verliezers zijn namelijk niet de gepensioneerden van nu, maar de groep daar net onder: de mensen tussen de 55 en 67 jaar. Niet alleen is dat een belangrijke doelgroep voor mijn nieuwe boek, ik val er met ingang van 26 mei ook zelf in en voel me dus meteen aangesproken.

Meteen betrap ik de auteur op een veelgemaakte fout, als hij schrijft dat mensen in deze leeftijdscategorie die te maken krijgen met werkloosheid het "tot hun AOW-leeftijd moeten uitzingen in de bijstand". Dat geldt misschien voor mensen met een eigen onderneming die geen recht hebben op WW, maar niet voor werknemers in loondienst die worden ontslagen als ze 50 jaar zijn of ouder. Zij vallen na de WW in de IOAW of (wanneer je 60 jaar of ouder bent als je werkloos raakt) in de IOW.

Moet je in de bijstand soms eerst je hypotheekvrije huis "opeten", in de IOAW wordt niet gekeken naar de overwaarde van je huis of je hoeveelheid spaargeld. Bij de IOW geldt dat ook en blijft bovendien het inkomen van de partner geheel buiten beschouwing. Er geldt wel een sollicitatieplicht en je komt in een akelige ambtelijke molen terecht dus het is allemaal geen pretje, maar het zou fijn zijn als kranten de moeite namen om mensen niet onnodig bang te maken voor allerlei doemscenario's.

Natuurlijk is het niet leuk om gekort te worden op je pensioen, maar zelf kijk ik daar tegenwoordig iets anders tegenaan. Het streven naar 70% van je laatstverdiende (bruto) loon is dan misschien een illusie, maar het is vaak ook helemaal niet nodig. Die lat ligt alleen maar zo hoog om na je pensioen uit te komen op hetzelfde netto salaris als op je laatste werkdag, terwijl je lasten lager, soms zelf véél lager liggen. Toen wij fanatiek aan het aflossen waren, konden we rondkomen van de helft van ons gezinsinkomen dus waarom zouden we straks dan ineens weer het dubbele nodig hebben?

Wie met pensioen gaat, heeft in het gunstigste geval een hypotheekvrij huis en kinderen die allang zijn afgestudeerd. Met een bescheiden auto voor de deur heb je dan veel minder geld nodig, tenzij je allemaal wilde plannen hebt met campers en cruises of het belangrijk vindt om je (klein)kinderen geld toe te stoppen. In een dergelijk scenario zou je beter kunnen kijken of je misschien niet eerder kunt stoppen met werken of nu alvast veel minder kunt gaan werken. Want dat weet ik wel: wie stopt met werken op een leeftijd dat dat normaal gesproken nog lang niet aan de orde is, geniet van elke vrije dag oneindig veel meer dan wanneer je dat pas doet als je een jaar of 68 bent.