Het is misschien raar om zulke gedachtesprongen te maken, maar vanuit historisch perspectief is het interessant om eens stil te staan bij de vraag hoe de muziekwereld eruit zou hebben gezien zonder slavernij. Zowel jazz als blues ontstonden aan het einde van de 19e eeuw en vonden hun oorsprong in uit Afrika afkomstige tot slaaf gemaakten. Zonder blues waren The Rolling Stones er niet geweest en was ook de meest embryonale vorm van heavy metal nooit van de grond gekomen.
Het is een 'wat als' waar onmogelijk een antwoord op kan worden gegeven, net zoals je hele boeken vol kunt schrijven over de vraag of jazz en blues nou geheel los van elkaar zijn ontstaan of deel uitmaken van hetzelfde oergenre. Vaak wordt gedacht dat jazz een voortbrengsel is van blues, of zelfs een subgenre, maar het is beter om te stellen dat ze uit dezelfde bron afkomstig zijn en grofweg in dezelfde periode zijn ontstaan. Je kunt ook zeggen - hoe ongepast dat misschien ook klinkt - dat slavernij onbedoeld ook iets goeds heeft voortgebracht, of in elk geval in muzikaal opzicht zijn stempel op de 20ste eeuw heeft gedrukt.
Dit is echter geen historische musicologische verhandeling, hooguit de slordige stamboom van mijn eigen speurtocht naar de roots van mijn voorliefde voor jazz. Met al die voorbeeld uit vorige blogs ben je er eigenlijk al, maar het verklaart niet waarom het na Amy Winehouse een beetje stil werd op dat front en ik jazz jarenlang geheel links liet liggen. Er kwam pas écht beweging in de zaak toen ik, na het herontdekken van de hierboven al genoemde Rolling Stones, me eens goed ging verdiepen in de man waaraan ze hun naam hadden ontleend.
Je kunt ook zeggen dat het begon op een zebrapad in Duitsland met de vraag aan mijn vrouw wat nou eigenlijk haar favoriete nummer is van de Rolling Stones. Ik weet niet meer hoe we op dat onderwerp kwamen, maar ik weet wel dat ik me ná die vakantie eens goed ben gaan verdiepen in deze band die ik na het album Some Girls niet meer had gevolgd. 'Verdiepen' betekent in mijn geval: al hun ontbrekende albums kopen, inclusief het solowerk van de diverse bandleden en zoveel boeken lezen dat ik tentamen zou kunnen doen. Je kunt dat overdreven noemen, maar ik ben nou eenmaal journalist en ik hou niet van halve maatregelen.
In al die biografieën kom je zo vaak de naam van Muddy Waters tegen, dat ik ook van die artiest alles wilde weten. Blues heb ik van huis uit meegekregen, dus ik was al helemaal thuis in het werk van John Lee Hooker, Big Bill Broonzy, Lightnin' Hopkins, Mississippi John Hurt, Fred McDowell, Robert Lockwood en noem maar op. Van Muddy Waters had ik wel een paar cd's, maar nu wilde ik alles van hem hebben vanaf de eerste primitieve field recordings uit 1941/1942 tot en met zijn werk uit de jaren zeventig met Johnny Winter achter de knoppen.
Op een van die cd's speelt hij samen met pianist Memphis Slim, hoewel het beter is om te stellen dat ze elkaar om beurten begeleiden. Waters komt er daarbij wat bekaaid vanaf, waardoor de focus ligt op de pianoblues van Memphis Slim. Het keerpunt begint precies daar, want op dat moment besefte ik dat ik wel veel blues in huis had, maar dan alleen met gitaarbegeleiding. Dit smaakte echter naar meer, en zo kom je vanzelf terecht bij zwarte pianisten als Otis Spann, Champion Jack Dupree, Pinetop Perkins, Little Brother Montgomery en Sammy Price.
Die laatste vormt een sleutelrol in dit verhaal, want zijn oeuvre trekt zich niets aan van afgebakende genres. Hij begon eind jaren twintig als begeleider van bluesartiesten en bleef doorspelen tot ver in de jaren negentig van de vorige eeuw. Op de ene cd speelt hij klassieke blues, dan weer vooral (instrumentale) boogiewoogie en even later een onvervalst soort Dixieland, met als gevolg dat je ongemerkt al een tijdje naar jazz zit te luisteren voordat je zelf dat label erop heb geplakt. Zo zal het bij meer mensen gaan, want alleen het het noemen van de naam 'jazz' is vaak al voldoende om lange rijen richting nooduitgang te veroorzaken.
(wordt vervolgd)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten