De misschien wel allermooiste film van 2016 staat niet in de lijst

Het schijnt dat goede voornemens lastig vol te houden, maar ik heb me voorgenomen om in 2017 veel vaker naar de bioscoop te gaan. Dat is geen straf en waarschijnlijk ook makkelijk vol te houden wanneer je net een Cinevillepas hebt aangeschaft waarmee je voor 19 euro per maand onbeperkt naar álle films mag in je favoriete bioscopen. Misschien kan ik op deze manier voorkomen dat ik de misschien wel mooiste film van het jaar over het hoofd zie, hoewel ik als verzachtende omstandigheden kan aanvoeren dat El Olivo (2016) ook geheel ontbreekt in het lijstje dat lezers van De Volkskrant samen mochten stellen.

In een vorig leven (want zo praat ik tegenwoordig over mijn tijd als journalist in loondienst en misschien zelfs wel over mezelf als "journalist") schreef ik niet alleen recensies van boeken, cd's, auto's en games, maar ook van films. Meestal zag ik bioscioopfilms toen gratis en niet zelden weken vóór de officiële releasedatum. Niet alleen wist ik wat er draaide, ik wist ook welke films de moeite waard waren. Nu moet ik eerlijk bekennen dat ik van alle films uit de top 100 van De Volkskrant er slechts drie heb gezien en dan ook nog eens allemaal op de valreep. In december ben ik drie keer naar de bioscoop geweest, terwijl ik de elf maanden ervoor niet verder kwam dan de dvd-bakken van de plaatselijke bibliotheek.

Over de samenstelling van de lijst in de krant heb ik dus niks te zeggen, al is het wel grappig dat de drie films die ik heb gezien bijna allemaal even hoog zijn geëindigd. Zo staat Arrival op 14, I Daniel Blake op 15 en Hell or High Water op 17. Strikt genomen heb ik Where To Invade Next (plaats 81) óók gezien, maar dat was gewoon op televisie dus dat telt niet. Alleen in de bioscoop kun je je helemaal onderdompelen in een verhaal, wat meteen ook verklaart waarom er nog steeds bioscopen bestaan terwijl de dvd officieel al is afgeschreven.

Om die reden had ik de film Il Olivo dolgraag in de bioscoop gezien en niet op vrijdagmorgen om 7 uur in de woonkamer. Dat was op zich ook een magische ervaring, want iedereen in huis sliep en buiten was alles bevroren, maar in het duister van een filmzaal had deze film waarschijnlijk een nóg diepere indruk gemaakt. Deze Spaanse (en Spaanstalige hoewel er ook Duits gesproken wordt) film werkt op zoveel verschillende niveaus dat je hem eigenlijk een paar keer zou moeten zien. Dat heb ik ook gedaan, want toen mijn vrouw uit bed kwam zei ik dat zij hem beslist óók moest zien en heb ik hem meteen nog een keer opgezet.

Op de website  IMDB lees ik dat de film in ons land middenin de zomer is uitgebracht, wat misschien wel het slechtste moment is: iedereen is op vakantie of wil om begrijpelijke redenen liever naar het strand dan naar de bioscoop. In de zomer kijk ik helemaal geen televisie en lees ik het liefst een boek in de tuin in de schaduw van een boom, wat verklaart waarom ik me niet eens kan herinneren dat ik een recensie heb gelezen van El Olivo en er ook nog nooit van had gehoord voordat hij op dvd uitkwam en ik er in de bieb toevallig tegenaan liep.

Over de inhoud ga ik niets verklappen, behalve dat hij - nogmaals - op alle niveaus is geslaagd. Zo'n beetje alles wat er te zeggen valt over de mens en de mensheid zit in deze ene film. Hij gaat over het verschil tussen arm en rijk, tussen noord en zuid, tussen het Spanje voor en na de crisis, maar ook over familie, over vriendschap, over liefde, over ouder worden, over onze relatie met de natuur en over het blijvende verlies dat tegenwoordig bijna altijd verpakt wordt als vooruitgang. Kun je van I Daniel Blake nog zeggen dat hij te zwart/wit is en te weinig humor bevat (hoewel ik regelmatig in de lach schoot), deze film blinkt uit in subtiliteit en heeft soms aan een enkele pennenstreek genoeg om een probleem te schetsen.

Grappig genoeg zag en hoorde ik die tweede keer allerlei details die me de bij de eerste kijkbeurt waren ontgaan, zodat je misschien zelfs wel moet concluderen dat je élke film meerdere malen zou moeten zien. Ik weet niet of ik het echt ga doen en of het logistiek allemaal past, maar nu ik een Cinevillepas heb ga ik misschien nóg een keer naar de film Arrival om eens goed naar de soundtrack te luisteren. Je kunt erover twisten of die 19 euro per maand goed besteed is of een onverantwoorde uitgave, maar ik ben vooral benieuwd hoe vaak ik er gebruik van ga maken en hoeveel impact het heeft op mijn leven en mijn kijkgedrag.