Beschouw ik mezelf als het braafste jongetje van de klas?

Toen ik vorige week op Twitter opmerkte dat ik het opmerkelijk vond dat jongeren het als "rebels" beschouwen om te roken en zichzelf in coma te zuipen, kreeg ik meteen de vraag teruggekaatst of ik vroeger soms het braafste jongetje van de klas was. Dat is bepaald niet zo, want op die leeftijd liep ik mee in protestdemonstraties en luisterde ik naar punkrock. Het versneld aflossen van je hypotheek had in mijn geval ook niks te maken met braafheid of groepsgedrag, maar juist met boosheid en eigenwijsheid. Mijn ervaring is dat je beter kunt luisteren naar je gevoel en je instinct kunt volgen, dan dat je blind vaart op adviseurs en je gedrag afstemt op dat van je leeftijdgenoten.

Meestal is er een reden waarom mensen gepikeerd reageren op een dergelijke opmerking op Twitter. Het kan zijn dat ze zichzelf aangesproken voelen, maar ook dat ze het beschouwen als een aanval op hun kinderen. Wat een dergelijke discussie extra lastig maakt, is dat ik het in mijn boeken heel vaak heb over mijn persoonlijke situatie, terwijl ik daarnaast ook op een afstandelijke en abstracte manier schrijf over maatschappelijke ontwikkelingen. In dit geval had ik het niet over mezelf of over mijn kinderen, maar wilde ik alleen maar vaststellen dat ik Bob Geldof veel rebelser vind (hoewel de Boomtown Rats een uitgesproken brave punkband was) dan zijn dochter Peaches (die op haar 25ste aan een overdosis overleed).

Het kan best dat jongeren zich afzetten tegen hun ouders of tegen goedbedoelde gezondheidsadviezen van de overheid door te roken en te drinken, maar met mijn definitie van rebellie heeft het niet veel te maken. Het valt me juist op dat scholieren er nog nooit zo uniform en onopvallend uit hebben gezien als tegenwoordig en hooguit een beetje afwijken als het gaat om de kleur van hun transportfiets. Ongezond leven is iets wat je op die leeftijd nog tamelijk ongestraft kunt doen, maar het is uiteindelijk een levensstijl waarmee je alleen jezelf treft en niet de maatschappij, de elite of het establishment.

Toen ik zestien was, luisterde ik naar punkrock, maar ik had ook een racefiets en dronk bij het uitgaan alleen chocomel. Wat ik daarmee wil zeggen is dat er in mijn leven niet eens zo veel veranderd is, maar ook dat je je als mens zo weinig mogelijk moet aantrekken van wat anderen van je vinden. Toen wij in 2008 gingen aflossen werd ik voor gek versleten, terwijl ik het nog steeds beschouw als een van de beste beslissingen uit mijn leven. Van een echte "beslissing" was zelfs niet eens sprake, want ik ben in eerste instantie alleen maar versneld gaan aflossen uit een soort algemene, en ook enigszins irrationele boosheid op banken.

Ik weet dus echt niet hoe je jongeren zou moeten benaderen om ze van het roken af te krijgen en richtte mijn tweet ook tegen niemand in het bijzonder. Wel zou ik iedereen willen adviseren om vooral zelf na te blijven denken en je eigen koers te varen. Sinds ik begonnen ben met het versneld aflossen van mijn hypotheek, beschouw ik mijn levensloop als een olietanker die na een ruk aan het stuur nog maar één kant op kan en zich zelfs een weg weet te banen door een dik pak ijs. Niet alleen zet je een sneeuwbaleffect in gang waarvan je in financieel opzicht profiteert, diezelfde sneeuwbal wordt vanzelf groter en stuitert ook een bepaalde kant op zonder dat je dat nog kunt sturen of stoppen.

Mijn oorspronkelijke boosheid richting banken is allang weggeëbd, maar vormde in het begin wel de belangrijkste drijfveer. Je moet niet onderschatten hoeveel energie je krijgt wanneer je het gevoel hebt dat je een vuist maakt en ergens vol tegenin gaat. Versneld aflossen is aan de ene kant een louter administratieve handeling, maar het is tegelijk een louterende vorm van gekanaliseerde agressie. Dat zal niet voor iedereen zo werken, maar ik kon een glimlach niet onderdrukken toen ik in De kanarie in de kolenmijn las dat financieel geograaf Ewald Engelen zijn huidige, vegetarische levensstijl beschouwt als een vuist tegen de voedingsindustrie en bij wijze van spreken bij elke hap even "fuck Unilever" denkt.