Het is niet de schuld van banken dat we niet aflossen

Gisteren werd ik gebeld door een radioverslaggever naar aanleiding van een bericht op de voorpagina van het Algemeen Dagblad. In het bewuste artikel wordt gerept over "torenhoge boetes op aflossen" die banken hanteren en die in strijd zouden zijn met Europese regels, maar zelf zag ik de nieuwswaarde niet zo. Dat zei ik ook tegen die verslaggever, wat waarschijnlijk verklaart waarom hij me later niet meer heeft teruggebeld.

Als ik een top 5 zou moeten maken met flauwekulsmoezen waarom mensen niet extra aflossen op hun hypotheek, zou hij misschien wel bovenaan staan. Het zou me zelfs niks verbazen als er nog steeds huiseigenaren zijn die denken dat je standaard een boete krijgt wanneer je tussendoor extra aflost of die in de veronderstelling verkeren dat ze helemaal niet mógen aflossen. In werkelijkheid is het net zulke onzin als het verhaal dat je vermogensbelasting moet betalen wanneer je helemaal geen hypotheek meer hebt en net zo hardnekkig als het cliché dat "je geld in stenen zit" als je alles aflost.

Want waar hebben we het nu eigenlijk over? Bij elke hypotheek mag je jaarlijks 10% boetevrij aflossen, wat betekent dat iedereen in tien jaar tijd van zijn hypotheek af kan zijn zonder dat hij te maken krijgt met die "torenhoge boetes" waar het AD over schrijft. Bij de Rabobank mag je zelfs 20% boetevrij aflossen en kun je dus in vijf jaar tijd van je schuld af zijn zonder dat het je een cent extra kost. Wie een hypotheek heeft afgesloten bij Florius is zelfs helemaal spekkoper, want daar mag je onbeperkt boetevrij aflossen zolang je dat "uit eigen middelen"doet. Dat nemen ze heel ruim, want daar hoort ook een erfenis bij of een prijs in de loterij.

Wie een hypotheek heeft van 300.000 euro mag elk jaar dus minimaal 30.000 euro aflossen, zonder dat de bank extra kosten rekent. Dat blijft ook zo gedurende de gehele looptijd, want die 10% geldt voor het oorspronkelijke bedrag, niet voor het de resterende schuld (zoals héél vaak wordt gedacht). Wat is dan eigenlijk precies het probleem? Zijn er nou echt zoveel mensen die elk jaar dolgraag meer dan die 30.000 euro zouden willen aflossen of zijn er veel meer huishoudens die dat misschien niet eens netto verdienen in een kalenderjaar? Bij de Rabobank mag je met een hypotheek van 3 ton zelfs 60.000 euro per jaar aflossen voordat je een boete krijgt, dus daar hoeven we het helemaal niet eens over te hebben.

Lees je de hypotheekvoorwaarden van de bank nauwkeurig, dan blijkt dat er tussendoor nog veel meer momenten zijn waarop je boetevrij extra kunt aflossen (bijvoorbeeld wanneer de rentevaste periode afloopt). Het probleem zit hem dus bij nader inzien helemaal niet in die "hoge boetes", maar in de hoogte van je hypotheek, de hoogte van je inkomen en - veel belangrijker nog - de hoogte van je uitgavenpatroon. Het bekt lekker en legt de schuld bij de bank, maar uiteindelijk speelt die boeteclausule in vrijwel alle gevallen gevallen geen enkele rol. Maar dat is iets wat mensen niet graag willen horen en wat ik gisteren dus ook niet op de radio mocht verkondigen.