Hebben de babyboomers het nou écht zoveel beter?

Deze week viel in de media te lezen dat een verontrustend percentage hoogopgeleide gepensioneerden teveel drinkt. Je kunt erover twisten hoe je een "probleemdrinker" precies definieert, maar het laat zien dat je ook ná je pensioendatum genoeg discipline nodig hebt om je dagen te vullen zonder al om twaalf uur je eerste wijnglas te vullen. Uit de column die Aleid Truijens vandaag in De Volkskrant aan dit onderwerp wijdt, blijkt dat je dat zelfs nog veel breder moet trekken en dat álles in het leven staat of valt met je vermogen tot zelfbeheersing en langetermijnplanning.

Laat ik beginnen met de constatering dat ik Aleid Truijens hoog heb zitten en haar columns graag lees, zeker als ze het over de kwaliteit van het onderwijs heeft. Vandaag maakt ze er echter maar een potje van en dat heeft waarschijnlijk verschillende oorzaken. Net als veel andere Nederlanders is ze namelijk aan het rekenen geslagen na en tot de conclusie gekomen dat ze volgens de officiële cijfers een probleemdrinker is. Bij mannen ligt de grens op drie glazen per dag, maar vrouwen zitten al in de gevarenzone met twee. Nu kun je behoorlijk smokkelen met de gróótte van die glazen, maar iedereen weet ook wel dat je niet goed bezig bent als je elke dag met z'n tweeën een fles wijn soldaat maakt.

Ter verdediging voor haar alcoholconsumptie voert Truijens aan dat "haar" generatie het veel slechter heeft dan de babyboomers die allemaal gratis konden studeren, op hun 57ste stopten met werken dankzij een riante VUT-regeling en nu al jaren van een goed pensioen genieten in hun afbetaalde Franse vakantiehuis. Dat is niet weggelegd voor mensen zoals zij en dus schenkt ze er nog maar eentje in, zelfs al weet ze dat dat misschien niet zo heel gezond is en beseft ze heel goed dat ze daarmee indirect haar welverdiende pensioen nog een stukje verder inkort.

De vraag rijst dan vanzelf hoe het mogelijk is dat ik haar column op mijn dooie gemak zit te lezen in de tuin, terwijl ik min of meer behoor tot dezelfde generatie als Truijens en zelfs nog zes jaar jónger ben? Truijens is in december 1955 geboren en scheelt daardoor maar elf maanden met de babyboomers die ze zo nadrukkelijk benijdt dat ze alle cliché's maar weer eens van stal haalt (inclusief het flauwekulargument dat studeren vroeger gratis was want ik had een studieschuld van 20.000 gulden toen ik mijn eerste doctoraaldiploma in ontvangst nam en ik ben van 1961).

Eigenlijk geeft Truijens zelf het antwoord al. Ze kwam op een slecht  moment op de arbeidsmarkt want tijdens de economische crisis in de jaren tachtig was de jeugdwerkloosheid enorm hoog. Maar dat is slechts het halve verhaal, want ik studeerde óók af in 1987 toen de crisis nog lang niet was afgelopen en de huizenmarkt zijn voorlopige dieptepunt had bereikt. Let even op die laatste zin, want Truijens had toen, zo rond haar dertigste, de slag van haar leven kunnen slaan. Maar, zo formuleert ze zelf, "we haalden nuffig onze neus op voor hypotheken".

Ik weet niet welke "we" ze daarmee bedoelt, maar wij (mijn vrouw en ik) woonden toen al in ons eerste koophuis. Terwijl veel babyboomers hun wonden likten na de crash op de huizenmarkt van 1979 die tot prijsdalingen had geleid van meer dan 30% , hadden alle generatiegenoten van Truijens een huis kunnen kopen tegen wat achteraf een spotprijs was. Als zij schrijft dat babyboomers "de mooiste huizen kochten voor weinig geld", bedoelt ze eigenlijk te zeggen dat zij zo stom is geweest dat zelf niet te doen. In het ergste geval ben je dan op je zestigste een freelancer in een huurhuis die geen aanvullend pensioen heeft opgebouwd en elke jaar zijn woonlasten omhoog ziet gaan terwijl de tarieven alleen maar dalen.

Oppervlakkig gezien lijkt Truijens (en met haar de hele Verloren Generatie) slachtoffer van de omstandigheden, maar in werkelijkheid hebben ze vaak de verkeerde keuzes gemaakt. Want ze had ook een huis kunnen kopen, een studieverzekering af kunnen sluiten voor de kinderen, een vaste baan kunnen zoeken en ijverig kunnen gaan sparen zodat ze op haar 55ste met plakbandpensioen kon en alleen nog voor de lol columns hoefden te schrijven. Nu doet ze precies wat iedereen doet die spijt heeft van bepaalde beslissingen: beschuldigend wijzen naar anderen (babyboomers) en zich verschuilen achter een niet nader omschreven "wij". Dat is heel menselijk en verklaarbaar, maar verhult dat het in de meeste gevallen helemaal niet gaat om je geboortejaar en om geld, maar om het gekozen pad en je eigen gedrag.