Wie fanatiek gaat aflossen, gaat vanzelf duurzaam leven

In mijn boek Hypotheekvrij! uit 2012 beschrijf ik hoe wij eind 2008, vlak na het uitbreken van de kredietcrisis min of meer per ongeluk duurzaam zijn gaan leven. Wie superzuinig leeft om geld over te houden voor weer een extra aflossing, springt automatisch zuiniger om met de planeet en de overgebleven natuurlijke hulpbronnen. Hoewel ik steeds benadruk dat je die redenering niet om kunt draaien, kun je er wel een paar belangrijke lessen uit trekken.

In feite begon de omslag al twee jaar eerder, toen ik mijn lease-auto moest inleveren tijdens de zoveelste bezuinigingsronde op mijn werk en ik plots voor de keus stond welk merk en model ik zou kopen als gezinsauto. Let wel: we praten over 2006, lang voordat de overheid besloot om kleine, zuinige (diesel)auto's fiscaal te gaan stimuleren. Economisch gezien was er geen vuiltje aan de lucht en niemand had het over warmtepompen of zonnepanelen.

Mijn keus viel op een gele Fiat Panda diesel uit 2004, een voormalige testauto die ik via de importeur kon kopen. Als autojournalist reed ik elke week in een andere auto, dus ik wist hoe hoe voelde om achter het stuur te zitten van een SUV of een Phaeton van een ton. Dit leek mij echter de meest praktische keuze, want groot genoeg voor vier volwassen én zuinig. Gemiddeld reed hij 1 op 22,5, maar ik slaagde er soms ook in om op bepaalde trajecten 1 op 30 te halen.

In 2009 overleefde ik nipt een grote reorganisatie op mijn werk, met als gevolg dat ik ben gaan aflossen alsof mijn leven ervan afhing. Je kunt ook zeggen dat ik zuinig ben gaan leven alsof de toekomst van de wereld op het spel stond en de zeespiegelstijging louter afhing van de vraag wanneer ik weer een nieuwe spijkerbroek zou kopen. In Hypotheekvrij! beschrijf ik uitgebreid waar wij allemaal op zijn gaan bezuinigen, met als vaststelling dat wij door al dat aflossen ook geen hypotheek meer namen op de aarde.

Niet alleen reed ik in een kleine zuinige auto, ik kocht járen achtereen geen nieuwe kleren, schafte ook geen overbodige spullen aan en kwam alleen nog maar in een restaurant als we echt iets te vieren hadden of weer eens een mooi bedrag hadden afgelost. Daarnaast zijn we nooit meer op wintersport geweest en hebben we zelfs een keer de zomervakantie helemaal overgeslagen. Vliegen deed ik alleen voor mijn werk, met als gevolg dat mijn vrouw voor het laatst op Schiphol is geweest toen het hele internet nog niet eens bestond.

Begrijp me goed: ik beschouw mezelf nauwelijks als modelburger, want ik reed voor mijn werk minstens 50.000 kilometer per jaar en vloog om de haverklap naar een ander land voor weer een volgende perspresentatie van een nieuw model auto. Aflossen deed ik heel consequent en doelbewust, maar duurzaam leven was iets in de slipstream waar ik me slechts langzaam bewust van werd. Als het eindresultaat niet zo positief was, zou je het haast collateral damage moeten noemen.

De grap is dat dat duurzame gedrag is ingesleten en standhoudt tot de dag van vandaag. We zijn gestopt met aflossen toen de aflossingsvrije hypotheek was weggewerkt, maar ik rijd nog steeds in een piepklein autootje en leg daarin minder kilometers af dan op de fiets. De kachel staat in huis nooit hoger dan 18 graden en in de zomervakantie komen we niet verder dan Zuid-Duitsland. Dit voorjaar heb ik toevallig drie nieuwe spijkerbroeken gekocht, maar daar kan ik vervolgens weer járen mee vooruit.

De grap is ook dat wij al tamelijk duurzaam zijn gaan leven voordat daar van hogerhand op werd aangedrongen. Nog grappiger is dat wij daarvoor geen enorme investeringen hebben gedaan, maar juist veel minder geld zijn gaan uitgeven. Elke extra investering die we daarnaast nog zouden doen in het verduurzamen van de eigen woning is mooi meegenomen, al wil ik op deze plek nog wel even benadrukken dat het in een iets andere betekenis van het woord óók heel duurzaam is om helemaal  geen schulden meer te hebben.