Valt er nog iets te melden over aflossen als je eenmaal hypotheekvrij bent?

Nu we precies drie maanden hypotheekvrij zijn, begin ik te merken dat het onderwerp 'aflossen' zijn glans begint te verliezen. Niet zo gek natuurlijk, want alle dieetboeken kunnen naar de kringloop zodra je streefgewicht is bereikt. Tegelijk begin ik me af te vragen welk carrièrepad iemand als Jeffrey Afriyie straks gaat kiezen wanneer alle zwarte pieten knalgeel zijn. Is het probleem dan opgelost of verschijnt er vanzelf iets nieuws op de agenda?

Laat ik beginnen met een disclaimer (of beter gezegd: laat ik mezelf eerst een beetje indekken), want dit is een heikel onderwerp. In mijn voorlaatste boek Een jaar in het donker begeef ik me ook al even in het mijnenveld van feminisme en antiracisme en dat doe ik op mijn tenen en met de grootst mogelijke omzichtigheid. Bij sommige onderwerpen - en zo staat dat ook letterlijk in datzelfde boek - begeef je je op zulk glad ijs, dat je al een bult op je voorhoofd hebt voordat je je schaatsen goed en wel hebt aangetrokken.

Sowieso is er op dit terrein sprake van een generatieconflict. Iemand die in 1961 is geboren heeft een totaal ander wereldbeeld - en een volstrekt ander referentiekader - dan iemand die pas in 2000 ter wereld kwam. Het is dus goed om even te benadrukken waar ik vandaan kom. In mijn jeugd had je Rock Against Racism. Je had een punkband met een transseksueel als zanger (Wayne County, later Jane County). En je had een punkzanger die zong dat hij 'glad to be gay' was (hoewel hij later, net als Jan Rot, alsnog samen met een vrouw een gezin stichtte).

Dat is de eerste vaststelling die je moet doen als het om 'racisme' gaat: in mijn geboortejaar was Nederland nog een vrijwel geheel blank land. Dat is het grote verschil met de VS, waar veel zwarte inwoners rechtstreeks afstammen van bevrijde slaven. Slavernij betekent in onze contreien dus iets heel anders en ligt veel minder gevoelig. In Amerika hoef je maar en paar generaties terug te gaan en je bent op een katoenplantage in Georgia. Sterker: een van mijn favoriete blueszangers (de in 1957 overleden Big Bill Broonzy) had een moeder die tot slaaf gemaakt was. Hier in Nederland was de slavernij al afgeschaft toen mijn Duitse voorouders medio negentiende eeuw de grens overtrokken.

Stel nu dat je een Rotterdammer bent die al sinds 1960 in die stad woont en de samenstelling van zijn buurt heeft zien veranderen van 100% wit naar 95% allochtoon. Ben je dan een 'racist' als je daar aan moet wennen (of misschien wel nooit aan zult wennen) of moet je mensen van die generatie ook even de tijd geven en ze niet te snel wegzetten als oud, boos of erger. De transformatie naar een multicultureel Nederland is razendsnel gegaan en wordt extra bemoeilijkt door de hoge bevolkingsdichtheid. Iemand die in 1970 uit Rotterdam vertrok en nu uit nostalgie even terugkeert, herkent zijn stad in elk geval niet meer terug.

Voor alle duidelijkheid: in dit blog plaats ik een paar kanttekeningen, kaart ik zaken aan die wat onderbelicht blijven in de hele discussie of niet bekend zijn. Zo laat ik graag bovenstaande foto zien om aan te tonen hoe kleurenblind ikzelf was geworden en hoe ver we met z'n allen waren gekomen. We praten hier over een Duitse punkband (Stomper 98) met een zwarte drummer. Niemand van hun fans - vooral skinheads - die zich daaraan stoort en niemand die het er verder ooit over heeft. Ze bestaan sinds 1998 en ik heb er een hele rits cd's van.

Daar valt van alles over te zeggen, bijvoorbeeld dat die bandsamenstelling geheel organisch is ontstaan. De hierboven afgedrukte foto op de omslag van De Kampioen is met de beste bedoelingen tot stand gekomen, maar heeft tegelijk iets kunstmatigs en geforceerds. Mijn indruk is dat de voortdurende nadruk op antiracisme (en vooral de acties van KOZP) mogelijk een averechts effect hebben, omdat je mensen juist veel bewuster maken van kleur. Ik beschouwde mensen uit overzeese gebiedsdelen altijd als Nederlanders, nu zie ik ze opeens als zwarte mensen. Dat zet de klok in sommige opzichten juist een paar decennia terug en werkt contraproductief.

Afgelopen zaterdag stond deze column in het Algemeen Dagblad. De kop klopt, want racisme is niet alleen iets waar witte mensen zich schuldig aan maken. Wat dat betreft zou het pas écht revolutionair en baanbrekend zijn geweest als de ANWB een Marokkaanse man op de cover had gezet met een zwarte vrouw (of omgekeerd). Daarover gaat het echter niet in haar column, want die houdt zich braaf aan het heersende narratief. Er staat niet één zin in die je aan het denken zet, die schuurt, die je op een andere manier naar een bekend beeld laat kijken, die verrast of die afwijkt van wat je hoort in Dit is M of een willekeurige andere talkshow. Kortom: je wordt er niet veel wijzer van, maar krijgt alleen maar ingepeperd hoe je naar dit probleem behoort te kijken.

Ikzelf heb in dit blog zomaar wat zaken aangestipt, beweer nergens dat racisme niet bestaat of is uitgebannen en geef zelfs niet eens antwoord op de belangrijkste vraag in het intro. Dat doe ik misschien een volgende keer, als ik het boek The Madness of Crowds van Douglas Murray uit heb. Dat boek lag al een paar maanden op een stapel, maar bleek ineens razend actueel door de ontwikkelingen van de laatste week. Ik denk zelfs dat het deels een retorische vraag is, want net als verstokte feministen hebben antiracisten er natuurlijk helemaal niets aan als het probleem dat ze zeggen te bestrijden daadwerkelijk uit de wereld wordt geholpen. Dan sta je - hoe gek dat misschien ook klinkt -  met net zulke lege handen als een aflosgoeroe met een hypotheekvrije huis en heb je geen enkel bestaansrecht meer.