Overbevolking kun je helaas niet nameten en ook niet uitrekenen

In reactie op mijn vorige blog kreeg ik het verzoek om het onderwerp 'overbevolking' te benaderen vanuit wetenschappelijke hoek en niet als voormalig journalist van een luchtig mannenblad. Dat zou ik graag doen, maar dat is onmogelijk. Wie mijn boek Hypotheekvrij! leest, herkent daarin de vlotte pen van de journalist, de maatschappelijke blik van de politicoloog en de spanningsopbouw van de thrillerauteur. Alles wat je doet, gaat deel uitmaken van je identiteit en je kijk op de wereld. Zo vind ik Nederland bijvoorbeeld veel te vol, omdat er sinds mijn geboorte nog eens 6 miljoen mensen zijn bijgekomen.

Tussen mijn 26ste en mijn 52ste heb ik gewerkt bij een middelgrote uitgeverij, voor het grootste deel in loondienst. Je kunt dus met recht zeggen dat ik mijn hele werkzame leven voor hetzelfde tijdschrift heb gewerkt, al veranderde het regelmatig van koers en was het aan het einde van de rit geen weekblad meer maar een maandblad. Die jaren hebben mij gevormd, soms op manieren die ik pas later doorkreeg. Omdat het ook mijn kijk op de wereld heeft veranderd, zal ik dat nog wat verder uitdiepen voordat we het in een volgend blog over het eigenlijke onderwerp gaan hebben.

Bij Aktueel (later Aktueel Sportief en AktueelMAN) werkten slimme, eigenwijze en creatieve mensen waarvan de helft op de universiteit had gezeten. Links en rechts liepen op de redactie dwars door elkaar en waren van ondergeschikt belang: het ging nooit om ideologie maar altijd om goede ideeën. Taboes waren er ook niet, zodat je je straffeloos kon laten leiden door je nieuwsgierigheid, je achterdocht en je onderbuik. Toegegeven: dat klinkt niet erg wetenschappelijk, maar het werkte wel en leidde tot tal van inzichten.

Zo interviewde ik Pim Fortuyn al in 1998, toen de wereld hem alleen nog maar kende als columnist van Elsevier en als schrijver. Als ik de bijbehorende foto zie en de tekst nog eens nalees, overvalt me een diep gevoel van droefheid en zinloosheid. Fortuyn kaartte serieuze problemen aan, maar signaleerde 21 (!) jaar geleden al dat je dan meteen wordt weggezet als 'racist' en als 'vreemdelingenhater'. Net zoals ik zelf graag een nuchtere discussie zou willen voeren over het onderwerp overbevolking, zo wenste hij een 'zakelijk debat' over de islam.

Daarna heb ik hem nooit meer ontmoet of gesproken, al kruisten onze paden elkaar een jaar later nog eens op een totaal onverwachte wijze. Zo publiceerde ik op 21 april 1999 een opiniestuk in de Haagsche Courant waarin ik voorspel dat we in de toekomst meer etnische spanningen zullen zien in West-Europa. Precies een dag later schreef Pim Fortuyn in Elsevier een column met exact dezelfde strekking. Als ik mijn bijdrage een dag later had ingeleverd, had men mij zelfs van plagiaat kunnen beschuldigen.

Waarom is dit van belang? Bijvoorbeeld om aan te geven dat er geen verschil is tussen de journalist Gerhard Hormann en de politicoloog. Ik zie soms maatschappelijke ontwikkelingen en ik zie ze ook meteen heel levendig voor me omdat ik nou eenmaal romanschrijver ben. Als ik mijn bijdrage over de lessen van Kosovo na twintig jaar nog eens teruglees (of de column van Pim Fortuyn), dan stuit ik op een huiveringwekkend gelijk en een nog huiveringwekkender toekomstbeeld. Fortuyn noemt al het getal van 17 miljoen inwoners in 2015, terwijl het er toen nog 'maar' 15 miljoen waren.

Ook belangrijk om te beseffen is dat de redactie van Aktueel - misschien wel als enige nieuwsredactie van Nederland - totaal niet verrast was door de Fortuynrevolte van een paar jaar later. We wisten wat er leefde op straat, keken niet de andere kant uit, durfden bepaalde onderwerpen te benoemen en draaiden niet om de hete brei heen. Wat we toen echter niet hadden kunnen voorzien, is dat de politieke correctheid en de publieke kramp de daarop volgende decennia alleen nog maar groter zouden worden, waardoor een nuchtere discussie helemaal niet meer tot de mogelijkheden behoort.


                                                                                    (wordt vervolgd)