Krijgt de selfie-generatie het écht slechter dan hun ouders?

Over precies een jaar zijn we eindelijk hypotheekvrij. Met ingang van die datum kan ik de meest recente WOZ-waarde van onze woning in zijn geheel optellen bij mijn spaargeld en sta ik ineens in de statistieken als 'rijke' oudere. Uit de diverse reacties op de laatste cijfers van het CBS over de vermogens in Nederland zou je af moeten leiden dat ik - hoewel helemaal geen echte babyboomer - behoor tot de laatste generatie die nog heeft kunnen profiteren van de na-oorlogse welvaart. Is dat echt zo of is het veel te vroeg voor millennials om nu al te te gaan lopen mekkeren?

Hoewel het CBS de cijfers over de vermogens in Nederland neutraal presenteerde, had de bijbehorende berichtgeving in de media meteen een zorgelijke ondertoon. Daarbij werd - net als in voorgaande jaren - vastgesteld dat vermogens vooral te vinden zijn bij oudere generaties. Dat feit lijkt me nauwelijks nieuwswaardig en bovendien een joekel van een open deur, net zoals je onder 25-jarigen nog maar weinig kandidaten zult aantreffen voor een nieuwe heup.

Een 30-jarige met een studieschuld van 25.000 euro die morgen zijn handtekening zet onder zijn eerste annuïteitenhypotheek van twee ton, staat vanaf dat moment een kleine kwart miljoen in de min en heeft volgens de statistieken een negatief vermogen. Blijft hij echter in datzelfde huis wonen, dan zien de zaken er over dertig jaar ineens een stuk rooskleuriger uit en mag hij de volledige overwaarde van zijn afbetaalde huis bij zijn vermogen optellen.

In de media heette het dat de vermogens 'scheef' zijn verdeeld, met in het verlengde daarvan de vraag hoe 'erg' en hoe 'zorgelijk' dit is. Die vraagstelling sluit aan bij het breed gedragen sentiment dat de jongste generatie het - voor het eerst in de geschiedenis - niet automatisch beter gaat krijgen dan hun ouders. De vraag is of dat werkelijk zo is, hoe je dat precies meet en ook of het zo vreselijk erg zou zijn als dat inderdaad zo is.

Laten we voorop stellen dat het nog veel te vroeg is om te bepalen of dat zo is. Zelf ben ik van 1961 en maak ik deel uit van de zogeheten Verloren Generatie die medio jaren 80 midden in een zware economische crisis afstudeerde (met in mijn geval ook nog eens een studieschuld van meer dan 20.000 gulden op zak). Voor mijn generatie zag het er destijds dus allesbehalve rooskleurig uit, terwijl ik inmiddels min of meer met pensioen ben en alles op een haar na heb afgelost.

Hoe de millennials er over dertig jaar precies voorstaan, weten we dus pas echt over dertig jaar. Met dat in het achterhoofd is het kortzichtig om je alleen blind te staren op het eindresultaat (lees: een hypotheekvrij huis), zonder in ogenschouw te nemen in wat voor wereld die 'rijke' ouderen zijn opgegroeid en wat ze zichzelf allemaal hebben moeten ontzeggen. Dat je vroeger een huis kon kopen op één inkomen klopt, maar je mag daarbij nooit vergeten dat de meeste gezinnen ook rond moesten zien te komen van dat ene inkomen.

Een babyboomer uit 1946 die op zijn 32ste een huis kocht, deed dat vlak voordat de huizenmarkt met veel kabaal instortte en betaalde voor zijn hypotheek een torenhoge rente. Vervolgens zou het, inflatie meegerekend, nog tot halverwege de jaren 90 duren voordat de huizenprijzen weer op het oude niveau waren. Diezelfde babyboomer is nu natuurlijk allang weer boven Jan, maar heeft wel een hobbelige weg afgelegd en echt niet alleen maar mazzel gehad.

In werkelijkheid zijn de verschillen binnen één generatie veel groter en schrijnender. De millennial die in 2013 een huis kocht, betaalde daarvoor een stuk minder dan een generatiegenoot die nu pas voor het eerst op Funda kijkt. Op dezelfde manier is iemand die op zijn 57ste in een hypotheekvrij huis woont veel voordeliger uit dan een leeftijdgenoot die altijd is blijven huren. Zo maskeert dat generatiedenken de échte verschillen tussen kopers en huurders, tweeverdieners en kostwinners, hoog- en laagopgeleiden, zzp'ers en werknemers in loondienst, gezonde mensen en chronisch zieken en ga zo maar door.