Eerst de hypotheek naar nul, dan de energierekening

In mijn boek Hypotheekvrij! uit 2012 vertel ik hoe wij in oktober 2008 als een gek zijn gaan aflossen om de hypotheek terug te brengen naar nul. Nog steeds beschouw ik dat als een van de slimste financiële stappen die ik in mijn leven heb gezet, niet in de laatste plaats omdat alles in mijn leven daardoor in een stroomversnelling is geraakt. Toch is het een interessante vraag of ik tien jaar later precies hetzelfde zou hebben gedaan. Zou ik nu ook als eerste mijn hypotheek aanpakken of zou ik me in plaats daarvan focussen op het omlaag brengen van de energierekening?

Natuurlijk sluit het één het ander niet uit, maar er zijn interessante raakvlakken tussen beide onderwerpen die maar weinig worden belicht. Zo ben je in beide gevallen aan het investeren in je eigen woning, met zowel een besparing als een waardevermeerdering tot gevolg. Bij aflossen gaat het om het terugbrengen van de hypotheek naar nul, terwijl je bij het energieneutraal maken van de woning in het gunstigste geval uitkomt bij nul op de meter.

Om versneld af te lossen, zijn wij vanaf eind 2008 extra zuinig gaan leven. Het hoe en wat valt allemaal terug te lezen in mijn boeken, maar het resultaat was dat we elk kalenderjaar tussen de 15.000 en 20.000 euro overhielden om in de hypotheek te pompen. Dat lijkt op het eerste gezicht veel, maar in de praktijk losten we simpelweg af met het deeltijdsalaris van mijn vrouw, aangevuld met vakantiegeld, spaarloon en hypotheekrenteaftrek.

Zouden we nu precies hetzelfde doen, dan konden we elk jaar een fors bedrag investeren in het isoleren en energiezuinig maken van de woning. Binnen een paar jaar zouden we niet alleen ruimschoots voldoen aan het klimaatakkoord, maar ook nooit meer voor rare verrassingen komen te staan als het gaat om de energierekening. Wie zijn hypotheek aflost, betaalt in feite al zijn toekomstige woonlasten vooruit, wie zijn huis energieneutraal maakt doet precies hetzelfde met de stroomrekening.

Feit is dat alle rekensommetjes er anno 2018 heel anders uitzien. Toen wij gingen aflossen, moesten we een vergelijking maken tussen 7% hypotheekrente en iets van 3 % spaarrente, nu betalen veel mensen amper 2% over hun woningschuld, en ontvangen ze vaak maar 0,03 % rente van de bank. Wie na 2013 iets heeft gekocht, lost sowieso elke maand iets af en kan dus ook rustig de rit in 25 of 30 jaar uitzitten zonder ooit in financiële problemen te raken (los van baanverlies, ziekte, scheiding of andere vormen van tegenslag en rampspoed).

Er zijn dus opvallend veel overeenkomsten tussen beide onderwerpen, maar er is ook één levensgroot verschil. Zo ben ik gaan aflossen alsof de duivel me op de hielen zat, omdat dat in zekere zin ook zo was. Nadat ik begin 2009 een grote reorganisatie had overleefd, wist ik dat het slechts een kwestie van tijd was voordat ik mijn baan zou verliezen. In die zin was het een race tegen de klok, want ik wilde mijn aflossingsvrije hypotheek tot de laatste cent hebben terugbetaald op het moment dat ik op straat kwam te staan.

Het láátste wat ik in die situatie zou hebben gedaan, was overal dubbel glas laten plaatsen en het dak isoleren. Doordat we jarenlang zuinig leefden, wist ik de energierekening zelfs omlaag te brengen zonder één extra investering te doen, terwijl dat met een hypotheek natuurlijk niet mogelijk is. Ik was supergemotiveerd om af te lossen, omdat ik met elke extra storting mijn woonlasten omlaag zag gaan en ik er vanaf dag één dus maximaal van profiteerde. Je kunt ook zeggen dat het vanaf het eerste moment een tastbaar resultaat opleverde.

Investeren in energiebesparende maatregelen is een heel ander verhaal, zeker wanneer je het doet voor zoiets volstrekt ongrijpbaars als 'het klimaat'. Niet alleen voelt dat op mondiaal niveau als dweilen met de kraan open, het eindresultaat even abstract als onmeetbaar. De enige manier om jezelf te motiveren, is door je te focussen op wooncomfort en het stapje voor stapje omlaag brengen van de energienota. Zolang investeringen in isolatie en energiezuinigheid zichzelf terugbetalen in een lagere stroomrekening, is het net zo'n bevrijdende en bevredigende ervaring als extra aflossen.