Van bleek kantoorkneusje tot blakend buitenmens

In tegenstelling tot wat de kop suggereert, gaat dit blog in de eerste plaats over dieren en pas in tweede instantie over mensen. Sinds een paar maanden zijn we namelijk in het bezit van twee katten uit hetzelfde nest en het is heel leerzaam en interessant om hun gedrag te observeren. Niet alleen blijken deze huisdieren experts in "het nieuwe nietsdoen", ze hebben een ware transformatie ondergaan sinds ze naar buiten mochten. Dat contrast is zo opvallend, dat je je af zou moeten vragen hoe "natuurlijk" wij mensen ons leven hebben ingericht en welke impact al dat getuur op een scherm op onze geestelijke en lichamelijke conditie heeft.

In mijn nieuwe boek vertel ik hoe wij ineens aan twee poezen komen, want dat was helemaal niet de bedoeling toen ik twaalf maanden geleden met plakbandpensioen ging. Soms lijkt het wel of heel andere krachten ons leven hebben overgenomen en er ook steeds meer plek is voor onverwachte gebeurtenissen sinds ik leef van een zelfgefinancierd en zelfbenoemd basisinkomen. Daar horen nadrukkelijk ook deze twee katten bij die door een keten van toevalligheden in ons gezin terecht kwamen en aanvankelijk zo schuw en gestrest waren dat ze alleen onder de bank tevoorschijn kwamen om te eten.

Vermoedelijk zijn ze afkomstig uit een huishouden waar de borden tegen de muren vlogen vanwege een vechtscheiding, al dan niet veroorzaakt door financiële problemen. Dat zou in elk geval hun schrikachtige gedrag verklaren en hun angst voor ruisende winterjassen en rammelende luciferdoosjes. In het begin hoefde je maar naar de kapstok te wijzen of ze vlogen onder de kast om daar bibberend te kijken wat voor verschrikkelijks er nu weer te gebeuren stond. Dat duurde enkele maanden, tot ze zich hier langzaam thuis begonnen te voelen en steeds meer op hun gemak raakten. Inmiddels zijn ze al zover dat ze niet meer van schrik tegen het plafond springen als je een keer niest of je neus ophaalt.

Tot voor kort waren het echter huisdieren in de meest letterlijke zin: ze zaten soms uren in de vensterbank achter het raam, maar waren met geen stok naar buiten te krijgen. In het begin hielden we ze bewust binnen om ze aan ons en aan hun nieuwe omgeving te laten wennen, maar al snel bleek dat ze geen enkele aanvechting hadden om de tuin te verkennen. Tot de oudste en de grootste een keer naar buiten glipte en zijn zusje na tien minuten zijn voorbeeld volgde. Sindsdien zijn ze de de hele tijd buiten en komen ze alleen binnen om te eten en bij te slapen op de bank. Je kunt ook zeggen dat ze onherkenbaar zijn veranderd.

In plaats van op een dekentje te liggen op een stoel of op de vensterbank boven de verwarming, rennen ze door de tuin, springen over schuttingen en drinken water uit de sloot. In korte tijd zijn ze veel zelfverzekerder en assertiever geworden en zitten ze letterlijk beter in hun vel want hun vacht lijkt zelfs meer te glanzen. Waarschijnlijk vind je dat soort observaties terug in het eerste de beste informatieve poezenboek dat je openslaat, maar het is heel interessant en leerzaam om dat soort gedragsveranderingen met eigen ogen gade te slaan. het zou me zelfs niets verbazen als buitenkatten (want zo durf ik ze inmiddels wel te noemen) langer leven dan huiskatten, zolang ze tenminste niet doodgereden worden.

Wat voor katten geldt, geldt waarschijnlijk in dezelfde mate voor mensen. Onlangs las ik een interview in het FD met schrijver Douglas Coupland, die schetst hoe de gemiddelde werknemer op kantoor acht uur op zijn werk naar een scherm zit te staren en na thuiskomst nog eens een paar uur doorbrengt achter weer een ander scherm. De enige "organische" gebeurtenis die je dan als mens hebt gehad is volgens hem het reizen naar en van je werk en het eten van de avondmaaltijd (hoewel je dat in principe ook voor de tv kunt doen, net zoals je in de trein naar je werk ook meer met je smartphone bezig bent dan met de wereld om je heen). In die zin zijn we een soort oermensen die zonder het te beseffen onderdeel vormen van een omvangrijk en misschien wel levensgevaarlijk laboratoriumexperiment.

Ondertussen zijn we labiel, opgebrand, depressief, allergisch voor van alles en nog wat en in algemene zin tamelijk ontevreden met ons leven. De menselijke geest is zo knap en vindingrijk dat die bemande missie naar de planeet Mars er straks waarschijnlijk wel echt komt als we de laatste praktische en technische obstakels hebben overwonnen, net als de eerste echte ruimtekolonie op diezelfde onherbergzame planeet. Ik hoef echter alleen maar even naar die twee geadopteerde poezen te kijken die in de tuin aan het ravotten zijn en zelfs alweer hun eerste muis hebben gevangen, om te beseffen dat ook mensen niet zijn gemaakt om langdurig te worden opgesloten in een kantoor of een koepel of zich in de meest letterlijke zin af te schermen van de buitenwereld.