Kondigt mijn nieuwe boek meteen ook een nieuwe crisis aan?

De laatste week voordat de hypotheek afliep was een feestelijke gebeurtenis, maar tegelijk was het een totaal surrealistische ervaring. In oktober 2008 besloot ik fanatiek te gaan aflossen op het moment dat de aandelenkoersen instortten en de AEX bloedrood kleurde. Nu lijkt de geschiedenis zich te herhalen, precies op het moment dat ik nét mijn allerlaatste aflossing zou doen. Daarmee krijgt die rode button op de omslag ineens een volstrekt andere lading.

We waren die week op vakantie in Overijssel, maar ik had mijn laptop meegenomen omdat ik nog een laatste blik moest werpen op de drukproef. Dat kwam goed uit, want op het allerlaatste moment heb ik nog een nieuwe column geschreven voor de economiepagina van het RD. Ik had er voor vertrek al eentje gemaakt over een tijdloos onderwerp, maar de omstandigheden vroegen om een actuelere, ook al omdat er zaken gebeurden die mijn verstand te boven gingen.

Die maandagochtend had ik beroepsmatig een blik geworpen op de beurskoersen en toen zag ik tot mijn stomme verbazing dat de AEX meer dan 3% lager stond. Het zou het startsein vormen voor een roerige beursweek waarin paniek de overhand kreeg en de borden extreme uitschieters lieten zien. Zelf kreeg ik het gevoel dat ik een bizarre déjà-vu had of het middelpunt was van een macabere grap. Precies dezelfde situatie had ik 11,5 jaar geleden namelijk ook al een keer meegemaakt en vanaf dat moment werd alles anders.

In gedachten werd ik getransporteerd naar die herfstweek in 2008 toen ik - terwijl ik óók in eigen land op vakantie was - met een boek van Eric Mecking op schoot naar de bloedrode cijfers zat te kijken op de beurs. Die historische week vormde het startsein voor onze afloscampagne, want meteen na thuiskomst pakte ik mijn hypotheekpapieren erbij en maakt ik uit de losse pols een aantal ingrijpende berekeningen. Even later boekte ik het eerste grote bedrag over naar de bank en zo daalde mijn schuld in het kielzog van de koersen steeds verder.

In mijn nieuwe boek vertel ik uitgebreid hoe we uiteindelijk 11,5 jaar zouden doen over het wegwerken van onze hele hypotheek (en leg ik uit waarom dat iets langer duurde dan de geplande 8 jaar). Maanden geleden maakten we al een ontwerp voor de cover van mijn nieuwe boek met daarop de zinsnede dat ik, eenmaal klaar met aflossen, ook klaar was voor de volgende crisis. Dat 'klaar' heeft bewust een dubbele betekenis, maar tegelijk had ik niet verwacht dat de aandelenbeurs pardoes zou instorten op het moment dat de bank mij de verlossende brief stuurde.

Voor andere mensen was het 'alleen maar' een onrustige beursweek, voor mij was het een ervaring die zelfs mijn fantasie als schrijver te boven ging. Als ik dit in een roman zou verwerken, zou geen enkele lezer het pikken, omdat het veel te toevallig is, te symbolisch en te gefabriceerd, maar dit voelde als een definitieve bevestiging dat ik destijds het enige juiste heb gedaan. Zelfs als de huizenmarkt in het kielzog van de beurs implodeert, kan mijn huis nooit meer onder water komen te staan of een restschuld opleveren.

Het was dus een verwarrende week, maar het was tegelijk geen totale verrassing. In een eerdere column in diezelfde krant schreef ik hoe ik in november, bij een stand van de AEX van ongeveer 585 punten, mijn beide koopsompolissen van de beurs heb gehaald. Daar kwam geen voorkennis aan te pass, wel een vaag voorgevoel. Inmiddels staat de AEX ruim onder de 500 punten, maar dat kan met de huidige volatiliteit zo weer anders zijn. Zo heb ik - met een hypotheekvrij huis en een paar koopsompolissen op een stallingsrekening - weer wat meer gemoedsrust, maar tegelijk ben ik er helemaal niet gerust op.