Néé, een vliegvakantie is geen mensenrecht

Enkele weken geleden schreef ik in mijn wekelijkse column op de economiepagina van het Reformatorisch Dagblad dat het geen enkele zin heeft om je huis energiezuinig te maken als je vervolgens een paar keer per jaar in het vliegtuig stapt naar Ibiza of Thailand. De bereidheid om echte offers te brengen is gering, zelfs bij mensen die het verband erkennen tussen onze manier van leven en de opwarming van de aarde. In plaats daarvan razen - of misschien moet hier wel staan: reizen - we richting de afgrond waarvan deze gortdroge zomer slechts een voorproefje is.

Zoals eerder vermeld ben ik voornemens om volgend jaar, of misschien zelfs wel met ingang van volgend jaar, alles op de fiets te gaan doen. Zelf beschouw ik het als een avontuur, net zoals versneld aflossen achter gezien eigenlijk ook één spannende ontdekkingstocht was met allemaal verrassende vergezichten. Tegelijk besef ik dat de CO2-uitstoot van een ongemotoriseerde manier van leven heel gering is, wat je dus bij voorbaat kunt beschouwen als een bijkomend voordeel.

Datzelfde gebeurde eerder al toen we superzuinig begonnen te leven om onze hypotheek versneld te kunnen aflossen. Niet alleen zorgde die levenswijze ervoor dat we jaarlijks tussen de 15.000 en 20.000 euro extra in onze hypotheek konden storten, ik besefte ook dat we op deze manier een veel kleinere ecologische voetafdruk hadden. Je kunt ook zeggen dat we door onze zuinige lifestyle zuiniger omsprongen met de planeet en geen hypotheek namen op de aarde.

Je kunt die redenering niet omdraaien (want we zijn alleen maar gaan aflossen om zelf het hoofd boven water te houden), maar het is wel een prettige bijkomstigheid dat ons gedrag tegenwoordig minder milieubelastend is. Dat blijft ook zo, want ik ben niet van plan om ineens weer met geld te gaan smijten als we in maart 2020 écht helemaal hypotheekvrij te zijn of bij die gelegenheid vuurwerk af te steken op Bali in plaats van in de eigen achtertuin.

Natuurlijk zijn er mensen die geen waarde hechten aan alle alarmerend verhalen over de opwarming van de aarde omdat het een linkse hobby is van 'klimaatgekkies', maar laten we er voor de aardigheid eens van uitgaan dat we met onze manier van leven inderdaad een soort omgekeerde zondvloed over ons afroepen en grote delen van de aarde onleefbaar maken. Kun je dan nog wel met goed fatsoen een paar keer per jaar heen en weer vliegen naar Ibiza of heeft de hierboven afgebeelde Jan Mertens misschien een punt?

In het interview krijgt Mertens de vraag voorgelegd of vliegen inmiddels niet een soort mensenrecht is geworden, waarmee we de kern van het probleem meteen te pakken hebben. In een van mijn boeken schrijf ik dat de luxe van vandaag de standaard van morgen is, waardoor het steeds meer moeite kost om een stapje terug te doen en we hebberig op een wankele ladder naar de bovenste vruchten tasten in de bijna kaalgevreten boom der wijsheid.

Want, nee, vliegen is geen mensenrecht en zelfs geen verworven recht. Goedkope vliegreizen vormen een perversie die ons op termijn duur zal komen te staan en die je alleen als een verworvenheid kunt beschouwen als je het afmeet aan je levensgeluk op de zeer korte termijn. Zelf verwacht ik echter niet dat er veel gaat veranderen in ons gedrag en onze manier van denken, zolang we Tadzjikistan in de krant een 'fietsparadijs' noemen, terwijl we in werkelijkheid zonder het te beseffen in het enige echte fietsparadijs van de wereld wonen.