Laten we het eens over leuke dingen hebben

Er is geen enkele woordcombinatie die ik de afgelopen jaren zo vaak te horen heb gekregen (meestal in vragende vorm, vaak in verwijtende zin) als “leuke dingen”. Laten we het daarom maar eens uitgebreid over leuke dingen hebben.

In mijn nieuwste boek Helemaal Vrij! schrijf ik, enigszins provocerend maar verder helemaal naar waarheid, dat mijn leven de laatste tijd een “aaneenschakeling is van alleen maar leuke dingen”. Toch kon dat niet voorkomen dat ik deze week op internet opnieuw een “wedergeboren calvinist” werd genoemd. Dat komt doordat mensen het niet snappen. Ze snappen niet dat leuke dingen niets hoeven te kosten en ook niet dat je een heel leuk leven kunt hebben terwijl je op van alles en nog wat beknibbelt. Maar ze snappen vooral niet het verband tussen oorzaak en gevolg en ook niet dat het doel soms de middelen heiligt.

Wij zijn gaan bezuinigen om de hypotheek versneld af te lossen en wij zijn dat ook nog eens heel fanatiek gaan doen omdat we supersnel van de schuld afwilden. Ik ben dus geen dominee die vanaf de kansel roept dat consumeren zondig is of dat de weg naar de hel geplaveid is met aflossingsvrije hypotheken. Als je me ergens mee zou kunnen vergelijken, dan is het met een wielrenner: ik ben aan een zware klim bezig en verheug me nu al op de café au lait met taart die boven op me wacht.

Na vijf jaar aflossen, zijn we niet alleen van meer dan de helft van onze tophypotheek verlost, de top van de berg is inmiddels ook in zicht. Nog heel eventjes en dan beginnen we aan de afdaling. Daar gaat mijn nieuwste boek ook over: de teugels laten vieren en het leven vieren. We hebben niet alleen met veel pijn en moeite een aflossingsvrije hypotheek afbetaald, we hebben onszelf door heel hard te sparen ook nog eens een mooie prijs in de loterij cadeau gedaan. Lijkt me op zich al leuk genoeg voor een ereplaats in de categorie “leuke dingen”.

Wat mensen leuk vinden, hangt ook niet van mij af, maar meer van hun eigen levensfase en hun eigen leven. Iedereen mag dat lekker zelf bepalen, want ik kan niet vaak genoeg herhalen dat er geen regels zijn. Wie gaat aflossen, gaat anders tegen heel veel dingen aankijken en wordt in zekere zin zelfs een ander mens, maar er zijn geen normen en waarden waaraan je moet voldoen. Als ik je al een soort “hiernamaals” beloof, dan is dat een heerlijk leven ná je hypotheek. Maar verder bemoei ik me helemaal nergens mee.

Wat me opvalt, is dat lezers me soms zo letterlijk nemen. Niet alleen schaffen ze in navolging van ons een zuinige auto aan, ze kopen vaak ook hetzelfde model van hetzelfde merk. Nu ben ik heel happy met mijn gele Fiat Panda diesel, maar je mag van mij gerust een Volkswagen UP! kopen of een Suzuki Alto. Het gaat om het idee en het is ook maar een tip. Iedereen moet zelf bepalen of hij wil gaan aflossen en ook wat hij of zij daar allemaal voor wil laten. Je kunt leven zonder hypotheek, maar het is wel jóuw leven.

En die leuke dingen? Ik las in het boek Borderline Times van Dirk de Wachter dat het lezen van een boek in je eigen achtertuin het meest “pathetische” (lees: sneue) is wat je kunt doen. In deze rusteloze pretparksamenleving moet je altijd ergens heen en ook altijd iets aan het doen zijn. Mijn weekend is echter pas écht geslaagd, als mijn auto twee dagen lang niet van zijn plek is geweest. En als ik op zaterdagmorgen om 7 uur de zon door het raam van de badkamer zie schijnen, zit ik vijf minuten later in mijn ochtendjas in de tuin met een kop koffie en een krant.

Iedereen kan voor zichzelf het rekensommetje maken: hoeveel geld heb je nog nodig als je huis eenmaal helemaal is afgelost, er een paar zonnepanelen op het dak liggen en er voor de deur een piepklein autootje staat met nul wegenbelasting? Ben je dan met 1500 euro al niet heel erg rijk? En hoe hard moet je dan nog werken om dat met z’n tweeën bij elkaar te verdienen? Aflossen is niet alleen afzien, maar ook tijd kopen. Je krijgt niet alleen meer vrije tijd, maar ook meer vrijheid. De titel van mijn boek Helemaal Vrij slaat dus op álles wat het leven leuk maakt.

Leuk was in ieder geval afgelopen maandag, toen de zon volop scheen en mijn zoon van 12 na schooltijd vroeg of ik soms zin had om te gaan fietsen. We vertrokken om vier uur, aten onderweg ergens op een bankje in de zon een bak friet en kwamen na veel omzwervingen pas weer thuis om kwart over acht. Ondertussen hadden we zijn opa en oma dag gezegd, met eigen ogen gezien hoe een reiger een mol opat en ook hoe een politiebusje met loeiende sirenes een opgevoerde scooter achtervolgde.

Voor mijn jongste zoon veranderde deze doodgewone maandag ineens in een onvervalste vakantiedag en voor mij in een soort supervroege VUT. Aflossen hoeft namelijk helemaal niet te betekenen dat je af moet zien van leuke dingen, zeker niet als de druk van de ketel is en je aan rente niet meer betaalt dan een student voor zijn kamer. In zekere zin léven we zelfs weer net als in onze studententijd en is alles – net als toen – één groot avontuur. Als dat de moraal is van mijn preek van de week, kan toch niemand daar bezwaar tegen hebben?