We moeten leren om keuzes te maken en knopen door te hakken

Toen ik in het kielzog van de kredietcrisis besloot om versneld mijn hypotheek te gaan aflossen, wist ik dat er harde noten gekraakt moesten worden. Je kunt ook zeggen dat ik pijnlijke keuzes niet uit de weg ging om onze eigen persoonlijke wooncrisis op te lossen. Iets meer dan tien jaar later kan ik alleen maar vaststellen dat de inspanningen het gewenste resultaat hebben opgeleverd én dat de weg erheen eigenlijk helemaal niet zo lang en zwaar is geweest als mensen soms denken. Wél moet je bereid zijn om duidelijke keuzes te maken en inzien dat niet alles meer zomaar mogelijk is wanneer je alles op alles zet om af te lossen.

Met de eindstreep eindelijk in zicht, veranderen de reacties uit de omgeving. Lange tijd kon er wat lacherig worden gedaan over ons fanatieke aflossen (inclusief een Sinterklaassurprise over onze gele Fiat Panda als brommobiel), maar nu gaan we een nieuwe fase tegemoet waarin zuinig leven helemaal niet meer aan de orde is. Per 1 maart 2020 zijn we niet alleen hypotheekvrij, maar hebben we maandelijks opeens 500 euro extra om vrij te besteden. Dat bedrag wordt nu nog op de eerste dag van de maand afgeroomd door de bank, maar blijft vanaf die datum in de huishoudpot zitten.

In eerste instantie meende ik - en dat zal soms ook best kloppen - dat er bij sommige mensen sprake moet zijn van enige afgunst of jaloezie, inmiddels begin ik te vermoeden dat er ook andere factoren een rol spelen. Worden de meeste mensen geplaagd door lastige dilemma's en keuzestress, ik vaar al bijna twaalf jaar blind op mijn kompas. Als je besluit alles op alles te zetten om versneld af te lossen, hoef je elke beslissing alleen maar te toetsen aan de vraag of dat je verder of dichter bij je einddoel brengt. In die zin ben ik niet alleen bijna hypotheekvrij, maar ook vrij van veel twijfels.

Vandaar dat ik nogal wat moeite heb met de soms spastische reacties op het besluit om de maximumsnelheid aan te passen. Ik rijd zelf al niet veel harder dan 100 km/u op de snelweg sinds ik in 2006 een zuinige auto kocht en moet op die manier inmiddels duizenden euro's hebben bespaard aan brandstofkosten. Dus snap ik geen snars van de gespeelde dramatiek van de premier en de verwende reacties van automobilisten die stampvoeten dat hun favoriete speeltje wordt afgepakt. Het is eigenlijk voer voor psychologen, maar je kunt vaststellen dat de bereidheid om een stapje terug te doen niet bijster groot is.

In de jaren tachtig van de vorige eeuw werd al bezorgd gesproken over het 'ik-tijdperk', maar sinds we verslaafd zijn geraakt aan selfies heeft het egoïsme epidemische vormen aangenomen. Niet alleen hebben we onze kinderen als prinsen en prinsesjes opgevoed, we hebben ze ook wijsgemaakt dat alles maakbaar is en dat alles in het leven om hun wensen en grillen draait. Dat maakt van volwassenheid niet alleen een ontnuchterende ervaring maar vaak genoeg ook een totale deceptie, waarin dromen en verwachtingen botsen op biologische beperkingen en lastige keuzes die voor voorgaande generaties alleen maar logisch en onvermijdelijk waren.

Zo las ik vanmorgen een essay in de Volkskrant over een 'probleem' dat destijds in ons huishouden geruisloos passeerde. Wij hadden in 1991 óók een gemeenschappelijke rekening, maar het was geen enkel probleem dat mijn vrouw minder ging werken na de geboorte van ons eerste kind en daardoor minder ging verdienen. Andersom had wat mij betreft ook best gekund, maar je zult hoe dan ook concessies moeten doen en water bij de wijn. Dat geldt voor het hele leven en dit is daar maar een onderdeel van. Inmiddels werkt mijn vrouw meer dan ik en verdient ze meer, dus je moet je als mens ook niet blindstaren op die ene tijdelijke levensfase.

Later geeft Anouk Boone zelf al aan wat het grootste probleem is waar ze tegenaan loopt: niet haar rammelende eierstokken, maar de onrealistische wens om in het leven alles te willen hebben. Je kunt niet drie keer per week uit eten gaan, in de zomer naar Amerika vliegen voor een vakantie van drie weken en aan het einde van het jaar tevreden vaststellen dat je opnieuw 15.000 euro extra hebt afgelost. Je kunt dat oudemannenpraat noemen en reageren met de dooddoener #okboomer, maar feit is dat ik inmiddels bijna twaalf jaar ervaring heb met de tering naar de nering zetten en niet terugschrik voor duidelijke keuzes en de bijbehorende consequenties.