Toen ik het manuscript van mijn vorige boek bijna af had, liet mijn oudste zoon me kennismaken met ChatGPT, een programma dat toen nét beschikbaar was. Het zou dus zomaar eens kunnen dat mijn boek een van de eerste ter wereld is waarvan de titel door AI is bedacht, al noteer ik in hetzelfde boek dat je niet raar moet opkijken als straks complete romans uit de computer rollen. Inmiddels gaan de ontwikkelingen zo snel dat ik de gevolgen voor de kunstsector onmogelijk kan overzien.
Ooit mocht ik me in opdracht van een ministerie buigen over de vraag hoe de wereld er over 30 jaar uit zou zien als het gaat om 'virtuele mobiliteit'. Het was een interessante opdracht waarin ik een aantal voorspellingen deed die later min of meer zouden uitkomen, maar als het om 'kunstmatige intelligentie' gaat durf ik nog geen drie dagen vooruit te blikken. Eigenlijk denk ik zelfs dat de huidige, bij het grote publiek bekende toepassingen slechts het topje van de ijsberg vormen.
Als liefhebber van sciencefiction bevind ik me dan ook nog eens op min of meer bekend terrein, want in veel van die boeken nemen de robots uiteindelijk de macht van de mensheid over. Je kunt het zelfs nog iets breder zien door kunstmatige intelligentie te vergelijken met aliens die van een verre planeet afkomstig zijn en op alle vlakken superieur zijn aan de mens. Een beetje dus zoals in die nieuwe Netflix-serie 3 Body Problem die ik net ademloos heb zitten bekijken.
Hoe problematisch dit onderwerp gaat worden - of allang is - ontdekte ik toen mijn jongste zoon me een nummer liet horen dat hij met behulp van AI heeft 'gecomponeerd'. Ik zet dat woord bewust tussen aanhalingstekens omdat hij slechts twee zinnen heeft geschreven die in het refrein moesten voorkomen en heeft aangegeven in welke stijl het moest worden uitgevoerd. Het resultaat is een heerlijk in het gehoor liggend nummer met een refrein dat zich al na één keer in je hoofd nestelt en dat klinkt als iets wat ik al sinds 1982 in de kast heb staan.
Sindsdien probeer ik te bedenken welke implicaties dit heeft voor de kunstwereld, óók in het besef dat dit nog maar kinderspel is. Feit is dat dit een geheide single zou zijn - en misschien zelfs een underground hit - als een eigentijdse synthpop of darkwave-band het zou gebruiken als demo en het zelf nog eens in de studio zou inspelen. Waarschijnlijk gebeurt dat al, misschien zelfs al op grote schaal, terwijl we nog niet eens begonnen zijn met het beantwoorden van de vraag hoe we 'creativiteit' in dit tijdvak gaan definiëren en wat dit alles betekent voor wat we nu nog onder 'componeren' verstaan. Zelfs het hele begrip 'kunst' komt wellicht op losse schroeven te staan.
Ik weet nog goed hoe ik ChatGPT vroeg om tien meer filosofische titels voor bovenstaand boek en vervolgens om tien titels met een meer literaire inslag en vrijwel meteen antwoord kreeg. Hoe grappig en wonderbaarlijk ik deze nieuwe techniek ook vond, ik voelde me als schrijver meteen op mijn plaats gezet. Tegen zoveel creativiteit, en zoveel rekensnelheid, kun je als kunstenaar onmogelijk op, in welk onderdeel van deze sector je ook werkzaam bent. Geen idee of kunstmatige intelligente al een apart vak is op de diverse opleidingen, maar ik weet wel dat de kunstkaternen van de gewone media er nog veel te weinig bij stilstaan.
Vanmorgen liet ik dat bewuste nummer van mijn jongste zoon horen aan een jeugdvriend die de jaren 80 bewust heeft meegemaakt en hij trapte er met open ogen in (sterker: hij wilde meteen horen wat die niet bestaande band allemaal nog meer had uitgebracht). We bevinden ons nu dus al middenin een wereld waarin niets meer is wat het lijkt en waarin je de kijker - en de luisteraar - van alles kunt wijsmaken. De enige troost is dat mijn eerstvolgende boek, door alle autobiografische details en hoogstpersoonlijke herinneringen nóóit door een superslimme computer had kunnen zijn geschreven, tenzij die eerdaags ook in je hoofd kan kijken.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten