Zoeken

maandag 24 december 2018

Fixatie op warmtepomp is merkwaardig en een tikje verdacht

De afgelopen week kreeg ik vanuit diverse kanten het verzoek om eens een blog te wijden aan het 'klimaatakkoord'. Dat wil ik best doen, maar dan wel met de aantekening dat ik een heleboel verschillende blogs nodig heb om alle aspecten te belichten die daarmee samenhangen. Zo schrijf ik aanstaande vrijdag in mijn wekelijkse column op de economiepagina van het RD iets over het draagvlak van alle voorgestelde maatregelen, terwijl ik me hieronder vooral bezighoud met de vraag waarom er de hele tijd maar één alternatief genoemd wordt voor de traditionele CV-ketel.


Bovenstaande foto is genomen op Striks Erve, een kleinschalig vakantiepark in de kop van Overijssel dat waarschijnlijk de geschiedenisboeken in kan als een van de eerste gasloze vakantieparken van Nederland. De grap is echter dat het dat al was toen dat begrip nog niet eens bestond en niemand vraagtekens zette bij het gebruik van aardgas om te koken en woningen te verwarmen. De term 'gasloos' betekent op zich dus helemaal niets en kan ook niet zomaar gebruikt worden als synoniem voor 'groen' of 'klimaatvriendelijk'.

Wel is het belangrijk om aan te geven - zoals je op deze foto eigenlijk ook al wel kunt zien - dat er op dit park volwaardige, uit steen opgetrokken woningen staan met drie slaapkamers. In een vakantiehuis mag je officieel niet wonen, maar de huisjes zijn groot genoeg om er met een heel gezin in te wonen. Dat doet vanzelf de vragen rijzen hoe ze worden verwarmd als ze niet zijn aangesloten op het aardgasnet (en in feite dus al decennia vooruitlopen op de in het klimaatakkoord opgenomen ambities). Staat er een primitieve warmtepomp in de berging of hebben al die huisjes misschien een houtkachel in de woonkamer?


In het klimaatakkoord wordt maar één alternatief geboden voor de reguliere CV-ketel en dat is een (hybride) warmtepomp, al dan niet in combinatie met een zonneboiler. Dat wekt bevreemding en maakt me bij voorbaat argwanend, bijna alsof je als bank aan alle mensen met een aflossingsvrije hypotheek adviseert om deze om te zetten naar een annuïteitenhypotheek. Dat kan inderdaad een oplossing zijn, maar je kunt ook zelf extra gaan aflossen of de hypotheek gewoon door laten lopen tot je je laatste adem uitblaast of het huis verkoopt.

Financieel advies is per definitie maatwerk en de uitkomst verschilt per geval. Datzelfde geldt - of zou moeten gelden - voor de energievoorziening van woningen. Zelf ben ik een absolute leek op dit gebied, maar er moeten talloze technische oplossingen en aanpassingen te bedenken zijn die wellicht minder kostbaar zijn of minder ingrijpend. Want hoe zit het nou precies met die 44 huisjes op dat gasloze park? Houd houden die het warm in de winter, hoe koken en douchen ze en hoe hoog is de maandelijkse energienota?


Voor de warmwatervoorziening is in de berging een elektrische boiler geplaatste en in de woonkamer hangen twee simpele elektrische radiatoren die moeiteloos in staat zijn een ruimte van ongeveer 37 vierkante meter op temperatuur te brengen. Niet alleen is het een heel simpel systeem waarvoor je alleen maar een stopcontact nodig hebt, het is ook nog eens relatief voordelig in aanschaf en geheel onderhoudsvrij. Nadeel is alleen dat je in één klap de hele installatiebranche werkloos maakt, want in theorie kan iedereen die een lamp kan ophangen dit systeem zelf installeren.

Is dat misschien de ware reden waarom de warmtepomp zo wordt gepromoot? Omdat het voor decennia aan werkgelegenheid garandeert? Er moeten in Nederland nog veel meer relatief kleine en misschien niet optimaal geïsoleerde woningen zijn die prima uit de voeten zouden kunnen met elektrische radiatoren, een elektrische kookplaat en een elektrische (huur)boiler, zeker in combinatie met zonnepanelen. Dit systeem is ook al bijna twee decennia oud, dus er zullen inmiddels verbeterde versies, andere varianten of soortgelijke oplossingen op de markt zijn

Bij fulltime bezetting betaal je met een dergelijk systeem een voorschot aan de energieleverancier van ongeveer 140 euro, nauwelijks meer dan je in een woning van gelijke grootte kwijt bent met een reguliere cv-ketel. Dat is dus de grote valkuil van het klimaatakkoord: dat je de hele tijd het gevoel hebt om de tuin te worden geleid met het halve verhaal, dat er onrealistische verwachtingen worden gewekt en dat je onder valse voorwendselen maatregelen krijgt opgedrongen. En dát heeft dus weer alles te maken het met het draagvlak waar mijn column van vrijdag over gaat.