Er is maar één manier om het klimaat te redden: minder consumeren.

Afgelopen week heb ik diverse interviews gelezen met bestsellerauteur David Wallace-Wells, schrijver van het boek De Onbewoonbare Aarde. Geen opbeurende titel en geen vrolijk boek, maar toch barstte ik bij het lezen van een van die artikelen heel ongepast in schaterlachen uit. Dit is namelijk precies het lot dat de mens verdient met zijn ongebreidelde consumptie, egoïsme, reislust en hebzucht. In zekere zin staan al die lange mensenrijen op Schiphol straks te wachten voor een enkele reis richting de hel. Maar ook Wallace-Wells zelf blijft gewoon lekker vliegen.

Nu niet meteen beginnen te krijsen over 'moral envy' of gaan zitten kakelen dat het klimaat altijd al heeft gefluctueerd en dat er ooit palmbomen op de Noordpool groeiden. Eerst even verder lezen en wachten tot ik mijn punt heb gemaakt. Focus je daarbij even op de titel van zijn  boek en bedenk dat ik vorig jaar 250 films in de bioscoop heb gezien. In twee van die films merkt een personage op 'dat we nog maar één generatie verwijderd zijn van een onleefbare aarde'.

Geloof ik dat? Wel, het kan ook nog een paar generaties langer duren, maar ik ben niet heel optimistisch. Het is ook lastig om over dit onderwerp te schrijven, zonder te vervallen in bijna Bijbelse boodschappen over hoogmoed, hebzucht, zelfzucht en pronkzucht. Maar nogmaals: hoe leg je onze achterkleinkinderen uit dat in dezelfde krant een paar dagen later een test stond van de Audi Q8? Nee, dat is geen afgunst, maar afgrijzen.

Boven dit blog staat iets over het redden van 'het klimaat' en dat is een zinsnede waar mensen meteen al over zouden kunnen vallen. We hoeven ons niet te bekommeren over de aarde of het klimaat, maar slechts over de leefbaarheid van de planeet. Mocht de mensheid uitsterven - of gedecimeerd worden - dan komt er vanzelf ruimte voor andere soorten, die beter zijn opgewassen tegen hitte en droogte. In zekere zin zijn wij zelf ook maar het toevallige uitvloeisel van een vorige klimaatramp (al werd die veroorzaakt door een komeetinslag).

Klimaatontkenners willen niks weten over opwarming van de aarde, omdat het een linkse hobby zou zijn of een hoax. Het kan zijn dat ze dat echt geloven, maar het kan ook dat ze gewoon graag 130 willen blijven rijden op de snelweg en gehecht zijn aan hun huidige levensstijl. Dat snap ik. Lastiger te begrijpen vind ik de stellingname van Wallace-Wells die oprecht meent dat de oplossing van bovenaf moet komen. Weliswaar vindt hij het 'prijzenswaardig' als je probeert je ecologische voetafdruk te verkleinen, maar op wereldschaal zet het weinig zoden aan de dijk.

Dat laatste is helaas waar. Zelfs al Nederland met ingang van volgende week helemaal geen CO2 meer zou uitstoten, maakt dat weinig uit voor de toekomstige leefbaarheid van de planeet. Het is echter een tragisch misverstand dat beleid van bovenaf moet komen. Vergeet niet dat ik zelf al tien (!) jaar extra aan het aflossen was, toen de banken eindelijk eens met hun aflossingsblij-campagne kwamen. Mijn voorbeeld werkt aanstekelijk, want ik krijg elke week mailtjes van mensen die óók fanatiek aan het aflossen zijn geslagen en soms al op hun 35ste minder kunnen gaan werken.

Mensen als Wallace-Wells (en datzelfde geldt voor die hele generatie uit de kop bij het interview) mag je er gerust van verdenken dat ze niet graag afstand willen doen van hun citytrips, hun wereldreisjes en hun luxe. Hoe je dat ideologisch ook verpakt, zelf vind ik het lastig te rijmen met oprechte bezorgdheid over de problemen waar we op afstevenen. Het gaat er ook niet per se om of het ook maar iets uithaalt, het gaat erom of je jezelf in de spiegel kunt blijven aankijken. En een bevredigend antwoord kunt geven op kritische vragen van je kleinkinderen.

Wallace-Wells moet uitkijken dat hij niet een vegetariër wordt die toch maar weer een stuk vlees in zijn karretje gooit omdat dat beest in de vitrine toch al dood is. Zodra genoeg mensen uit principe stoppen met vliegvakanties, gaan andere mensen zich vanzelf ongemakkelijk voelen als ze weer een goedkoop reisje boeken en krijgen steeds meer mensen last van 'vliegschaamte'. Zo zet je vanzelf iets in werking en breng je ook de benodigde offers. Wie écht het klimaat wil redden, moet niet gaan zitten wachten tot er op een dag klimaatneutrale vliegtuigen van de lopende band komen rollen, maar moet vandaag nog kiezen voor (veel) minder consumptie en minder mobiliteit.