Hoe belangrijk is het zetten van een stip op de horizon?

Op het moment dat ik op mijn 51ste mijn vaste baan als chef redacteur kwijtraakte, had ik nét mijn hele aflossingsvrije hypotheek afgelost. Om die reden zeg ik wel eens dat ik al jaren aan het voorsorteren was op een andere manier van leven, eigenlijk al vanaf het moment dat ik in oktober 2008 besloot om korte metten te maken met de hypotheek. Je kunt ook zeggen dat ik al met een reddingsvest om op het dek van de Titanic stond toen de ijsberg nog niet eens aan de horizon was verschenen.

Er wordt wel eens gezegd dat ik "geluk" heb gehad dat ik het hele aflossingsvrije deel van de hypotheek had weggewerkt, toen ik op straat kwam te staan. Op dezelfde manier kun je stellen dat het lot me bepaald gunstig gezind was en ook dat er aan mijn gevoel voor timing niets schort. Zoals zo vaak was het echter vooral een combinatie van factoren. Ik heb mazzel gehad (want ik had er in 2009 bij de eerste reorganisatie al uit kunnen vliegen), maar ben ook precies op tijd gaan sparen en heb dat in een adembenemend tempo gedaan.

De geschiedenis lijkt zich nu te herhalen, want vanaf 1 mei is het de bedoeling dat ik vijf jaar lang ga leven van mijn spaargeld. Ik kwam op dat idee door alle berichten die ik las over het "basisinkomen" en kwam uit op een bedrag van 1000 euro per maand door de titel van bovenstaand boek. Een snelle rekensom leert dat ik daarvoor een bedrag van 60.000 euro nodig zou hebben. Dat lijkt veel, maar in voorgaande jaren waren we erin geslaagd om elke twaalf maanden een bedrag tussen de 15.000 en 20.000 euro af te lossen door te gaan leven van de helft van het gezinsinkomen.

Nadat we de aflossingsvrije hypotheek tot de laatste cent hadden afgelost, zijn we gestopt met aflossen maar doorgegaan met sparen. In de praktijk veranderde er echter niets, alleen maakten we het bedrag niet langer over naar de bank maar zetten we het in plaats daarvan op een bankrekening. Ik heb dat potje "basisinkomen" gedoopt (hoewel het in eerste instantie "vroegpensioen" heette) en als doelbedrag 60.000 euro ingevoerd. Dankzij een handig ringdiagram kun je vervolgens in één oogopslag zien hoe ver je bent en hoeveel je nog moet sparen.

Ik heb versneld aflossen wel eens een spelletje genoemd en een sport (en zelfs een gezonde verslaving), maar dat geldt net zo goed voor dit nieuwe experiment. Met elke inleg kwam het einddoel dichterbij en daarmee het begin van een nieuwe fase in mijn leven. Als ik op maandag 2 mei wakker word, weet ik zeker dat ik de komende vijf jaar nooit meer de wekker hoef te zetten en geen letter op papier hoef te zetten om rond te kunnen komen. Dat is ook wat de pleitbezorgers van een basisinkomen zo aantrekt: het besef dat je belangrijkste uitgaven bij voorbaat zijn afgedekt zodat je je energie ergens anders op kunt richten.

Frappant is dat ook nu mijn timing perfect was (of een van de andere hierboven genoemde varianten). Precies twee weken voor de deadline wist ik het doelbedrag te halen en kleurde het ringdiagram opeens groen. Dat is niet alleen een heuglijk feit, maar doet ook de vraag rijzen wat het effect is van een stip op de horizon. Bereik je in het leven iets of krijg je soms iets door er de hele tijd aan te denken en er voortdurend mee bezig te zijn (net zoals het boek The Secret belooft)? Had ik wellicht 70.000 euro bij elkaar gespaard als dát het oorspronkelijke doel was geweest (of "maar" 50.000 als ik de lat ietsje lager had gelegd?

Het feit dat ik daar een vraag van maak, laat zien dat ik het antwoord nog niet precies weet. Wel ben ik ervan overtuigd dat er een causaal verband bestaat, dat niets met hocuspocus te maken heeft maar alles met focus. Sinds 2008 hebben we van alles doelbewust gedaan en ook heel doelgericht. Niet alleen zijn we vanaf dat moment een heel andere richting ingeslagen, ons leven heeft ook weer richting gekregen. Voor die tijd waren we alleen maar aan het werk, nu zijn we ergens naartoe aan het werken. En dat werkt blijkbaar.